In Zuyderland Medisch Centrum zien specialisten van de afdeling KNO, Longgeneeskunde en Neurologie een toenemende groep patiënten met slaapstoornissen. Een sprekend voorbeeld hiervan is obstructief slaapapneu. Als eerste ziekenhuis in Limburg introduceert Zuyderland nu een nieuwe behandelmethode: een ‘pacemaker’ die de tongzenuw een prikkel geeft waardoor de luchtweg openblijft.

Apneu is een toenemend probleem: alleen al in Limburg kampen tienduizenden mensen met deze slaapstoornis. Voor een kleine groep patiënten is behandeling met een slaapmasker geen optie: zij kampen vaak met onderliggende aandoeningen zoals dementie of ernstig hart- en vaatlijden. KNO-arts Jos Straetmans: ‘De tongzenuwstimulator is een pacemaker die onder de borstspier wordt geplaatst. Door het implanteren van deze stimulator krijgt de tongzenuw tijdens de slaap bij iedere inademing een prikkel. Hierdoor komt de tong automatisch naar voren, waardoor de luchtweg open blijft. De patiënt kan met een afstandsbediening het systeem voor het slapen gaan aanzetten en bij het wakker worden weer uitzetten. De prikkel is individueel in te stellen, en sterk genoeg om de tongzenuw te stimuleren maar toch zo zwak dat het de slaap niet verstoort.’

Dagblad de Limburger maakte afgelopen weekend een speciaal artikel over de nieuwe techniek. Dit verhaal kun je lezen achter deze link!

Bron: www.zuyderland.nl

Een internationaal onderzoeksteam heeft een subsidie van tien miljoen euro ontvangen van Horizon Europe en UK Research and Innovation. Het HYPERMARKER team ontwikkelt en test met deze subsidie instrumenten waardoor clinici met behulp van kunstmatige intelligentie de beste gepersonaliseerde behandeling kunnen selecteren voor patiënten met een hoge bloeddruk. Het consortium bestaat uit twaalf partners, waaronder toponderzoekers op het gebied van gezondheids-datawetenschap, patiëntenverenigingen en de industrie. Onderzoeksleider is Rick Grobbee, hoogleraar Klinische Epidemiologie in het UMC Utrecht.

Hypertensie, of hoge bloeddruk , is een ernstige medische aandoening en de grootste veroorzaker van hart- en vaatziekten. Het is wereldwijd nog steeds een van de belangrijkste oorzaken van overlijden en ziekte, met een enorme sociale en economische last voor patiënten en gezondheidszorgstelsels. Hoewel er veel behandelingen beschikbaar zijn tegen hoge bloeddruk, blijft het in veel landen moeilijk om bloeddruk goed onder controle houden, met vermijdbare gevolgen zoals hartaanvallen, beroertes, nieraandoeningen en dementie.

Beste behandeling voor elke patiënt

Het onderzoeksteam van HYPERMARKER ontwikkelt een instrument, een zogeheten clinical decision support tool, dat clinici in staat stelt voor elke patiënt een geïnformeerde en gepersonaliseerde selectie te maken van geneesmiddelen die de bloeddruk verlagen. “We ontwikkelen voorspellingsalgoritmen die clinici kunnen helpen bij de beslissing wat de juiste behandeling is voor de juiste patiënt met hoge bloeddruk”, licht onderzoeksleider Professor Grobbee toe. Door het meten en analyseren van kleine moleculen in het bloed die interacties aangaan in het lichaam, kan de reactie op medicatie worden voorspeld. “Het opstellen van een zogeheten farmacometabolomisch profiel heeft de potentie om een verandering te brengen in hoe we veel ziektes behandelen”, zegt medeprojectleider Professor Hankemeier van Universiteit Leiden.

Ontwikkeling van een bruikbaar instrument

De onderzoekers van HYPERMARKER maken voor het onderzoek naar het instrument gebruik van patiëntencohorten uit elf Europese landen, die data leveren om de clinical decision support tool te ontwikkelen. Met behulp van kunstmatige intelligentie wordt deze informatie gecombineerd met klinische elementen, en met deep learning-methoden wordt bepaald wat de belangrijkste factoren zijn om de behandeling voor individuele patiënten te selecteren. De instrumenten worden gevalideerd en verfijnd via een innovatieve gerandomiseerde klinische studie in vier Europese landen, waarbij patiënten en de maatschappij worden betrokken. “Wat HYPERMARKER bijzonder maakt is de grondige evaluatie om een bruikbaar instrument te ontwikkelen met een routekaart voor de wettelijke goedkeuring en invoering van dit nieuwe instrument. Ons doel is om een groot verschil te maken in de dagelijkse praktijk en om bij te dragen aan verbetering van de patiëntenzorg”, legt medeprojectleider Professor Kotecha van de Universiteit van Birmingham uit.

Informatie over de project partners:

Het UMC Utrecht is een van de top academische medische centra in Europa met als kerntaken zorg, onderzoek en onderwijs. Met meer dan 12.000 medewerkers is het UMC Utrecht, waartoe ook het Wilhelmina Kinderziekenhuis behoort, een van de grootste publieke zorginstellingen van Nederland en de grootste werkgever in de regio Utrecht. De missie van UMC Utrecht is: samen de gezondheid van mensen verbeteren en de zorg creëren van morgen.

De Universiteit Leiden wordt wereldwijd erkend voor haar geavanceerde onderzoek op het gebied van medicijnen en datawetenschap en haar deskundigheid in metabolomics, FAIR data en farmacologie, met als doel om de gezondheidszorg te verbeteren.

De Universiteit Utrecht wordt internationaal erkend voor haar hoogstaande en innovatieve aanpak op het gebied van onderzoek en onderwijs.

Medicine Men is het bedrijf achter het succesvolle Viduet Telehealth platform. Viduet wordt veel gebruikt voor het op afstand klinisch monitoren van patiënten en voor therapeutische toepassingen in ziekenhuizen en de huisartsenpraktijk. Het meertalige systeem wordt bij alle onderzoekslocaties van Hypermarker gebruikt om de proefpersonen hun bloeddruk te laten meten met de HBPM- en ABPM-methode.

Euretos is een bedrijf dat is gevestigd in Utrecht, dat biologische kennisgrafieken creëert om de biofarmaceutische industrie te ondersteunen in de preklinische target discovery.

De Universiteit van Birmingham heeft een bewezen reputatie als universiteit uit de wereld top 100. Met baanbrekende gezondheids- en datawetenschap die de zorg voor en levens van patiënten verbetert, met ervaring in de toepassing van kunstmatige intelligentie, publieke betrokkenheid, en innovatie in klinisch onderzoek.

Het Medisch Centrum Hamburg-Eppendorf (UKE) is een van de leidende klinieken in Europa sinds de oprichting in 1889. Met ongeveer 14,400 werknemers is UKE een van de grootste werkgevers in de Vrije en Hanzestad Hamburg. UKE behandelt ongeveer 497,000 patiënten per jaar en geeft onderwijs aan ongeveer 3,400 medische specialisten en tandartsen.

De London School of Economics is een universiteit gespecialiseerd in sociale wetenschappen en heeft een internationale gemeenschap in het centrum van Londen en een toewijding om de wereld verder vorm te geven.

INCLIVA is een biomedisch onderzoeksinstituut dat onderdeel uitmaakt van het netwerk van wetenschappelijke expertisecentra dat wordt gestimuleerd door de Spaanse overheid en erkend door het nationale gezondheidsinstituut Carlos III. Het beheert en stimuleert het biomedische onderzoek van het universitair medisch ziekenhuis van Valencia, de medische faculteit van de Universiteit van Valencia, en de Carlos Simon Foundation for Research in Women’s Health.

Het European Heart Network is een non-profit samenwerkingsverband van stichtingen en verenigingen en speelt een leidende rol in de preventie en vermindering van hart- en vaatziekten door middel van belangenbehartiging, netwerken, capaciteitsvergroting, het vertegenwoordigen van de belangen van patiënten en onderzoek, zodat deze ziekten niet langer een van de belangrijkste oorzaken van vroegtijdig overlijden en beperkingen in Europa zal zijn.

Roche Diagnostics is een wereldwijde leider op het gebied van in-vitro diagnostiek en is een afdeling van Roche, het grootste biotechnologie-bedrijf wereldwijd. In meer dan 100 landen bieden we het meest omvangrijke portfolio in in-vitro diagnostiek van de industrie, gecombineerd met ondersteuning voor de klinische besluitvorming. Onze toewijding is niet alleen vooruitgang op het gebied van diagnostiek die zorgverleners kan helpen bij het maken van belangrijke besluiten voor de gezondheid van de patiënt, maar ook om verbetering te brengen in hoe deze essentiële instrumenten worden geïntegreerd in gezondheidssystemen wereldwijd.

Steinbeisser Project Management UG is een bedrijf dat gespecialiseerd is in het ondersteunen van onderzoeksprojecten op het gebied van subsidiëring, communicatie, en projectmanagement.

Bron: UMC Utrecht

CBR begint campagne over autorijden met een aandoening

Waar moet je op letten als jij of iemand in je omgeving te maken krijgt met een aandoening die je rijgeschiktheid beperkt? Dit is het centrale thema van de nieuwe campagne van het CBR.

Aan de hand van een serie video’s en podcasts helpt het CBR bestuurders met een aandoening op weg. Directeur Alexander Pechtold interviewt ervaringsdeskundigen over autorijden met een aandoening, welke invloed dit heeft op hun omgeving en welke rol het CBR hierbij speelt. Het doel van de campagne is bestuurders met een aandoening goed te informeren over de mogelijkheden én de regels bij het autorijden met een aandoening.

‘De meeste mensen met een aandoening kunnen veilig blijven deelnemen aan het verkeer’, zegt Alexander Pechtold. Maar niet altijd. Soms mag je helemaal niet meer rijden en soms alleen onder voorwaarden.’

De campagne bestaat uit zes afleveringen. Deze maand (maart) start het CBR met aflevering één over hartaandoeningen. In mei volgt een aflevering over dementie. De campagne loopt via social media (Facebook, Instagram, Youtube en de bekende podcast platformen) en is gericht op 65+ers en mantelzorgers. Ook patiënten- en ouderenverenigingen zullen aandacht besteden aan de campagne.

Bekijk aflevering één via www.cbr.nl/autogesprekken

Ziekenhuizen hadden weinig of zelfs helemaal geen zicht op bijverdiensten van artsen in de medische industrie. Dat is de voorlopige conclusie van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) na onderzoek bij verschillende ziekenhuizen, uitgevoerd naar aanleiding van publicaties van de onderzoeksredactie van de NOS en Nieuwsuur.

Daaruit bleek dat tientallen cardiologen buiten het zicht van hun ziekenhuis sponsorgeld krijgen van leveranciers van medische hulpmiddelen. Dat is strijdig met de strenge regels die ongewenste beïnvloeding en omkoping van artsen, zoals in het Isala-ziekenhuis in Zwolle, moeten voorkomen.

Lees hier verder: Inspectie: te weinig aandacht ziekenhuizen voor bijverdiensten artsen (nos.nl)

Sneller een einde aan onzekerheid voor patiënten met pijn op de borst en een verdenking op een hartinfarct. De vier ziekenhuizen in de regio Zuidoost-Brabant, verenigd in het Nederlands Hart Netwerk (NHN), hebben gezamenlijk het diagnoseprotocol aangepast. Bij patiënten die met pijn op de borst via de ambulance of na verwijzing door de huisarts op één van de vier Eerste Hart Hulpen binnenkomen, wordt direct bij binnenkomst en na één uur bloed afgenomen. Als blijkt dat bepaalde waardes in dat ene uur niet zijn gestegen, is duidelijk dat er geen sprake is van een hartinfarct. Als de waarde wel is gestegen, wordt twee uur later nog een keer bloed afgenomen om definitief vast te stellen of er wel of niet sprake is van een hartinfarct.

Tot voor kort kregen patiënten met een zogenoemd Acuut Coronair Syndroom (kortweg ACS) bij binnenkomst en drie uur later pas de tweede bloedbepaling. Cardioloog Inge Wijnbergen van het Catharina Ziekenhuis: “Nu kunnen we patiënten die geen hartinfarct hebben al na een uur geruststellen en in de meeste gevallen veilig naar huis laten gaan. Vaak komt de pijn op de borst bij deze patiënten door een verrekte spier of door zuur in de slokdarm.”

Niet alle hartinfarcten zijn direct op een hartfilmpje – een zogenoemd ECG – zichtbaar. “Wij maken als cardiologen onderscheid tussen zogenoemde acute hartinfarcten, die met een hartfilmpje vastgesteld kunnen worden en waar wij direct de vernauwing met bijvoorbeeld een stent kunnen verhelpen. En hartinfarcten waar op zo’n hartfilmpje lijkt alsof er niets aan de hand is, maar waar wij aan de hand van bloedwaardes pas na enkele uren kunnen vaststellen of er sprake is van een infarct. Die laatste groep is overigens groter dan de eerste groep patiënten.”

Wereldwijd onderzoek heeft aangetoond dat met de introductie van het nieuwe protocol, waarbij één uur na binnenkomst een extra bloedbepaling uitgevoerd wordt, patiënten zonder hartinfarct eerder kunnen worden opgespoord en veilig naar huis kunnen. “Dat is heel prettig voor de patiënt, maar het zorgt ook voor een betere doorstroming  in je ziekenhuis”, aldus cardioloog Eric Heijmen van het Elkerliek ziekenhuis.

Het Máxima MC, Anna Ziekenhuis, Elkerliek ziekenhuis en Catharina Ziekenhuis hanteren sinds kort allemaal hetzelfde, nieuwe protocol, zodat elke patiënt met hartproblemen dezelfde onderzoeken krijgt.

Nederlands Hart Netwerk

NHN is een samenwerkingsverband tussen zorgaanbieders uit de eerste, tweede en derde lijn in de regio Zuidoost-Brabant. Hierbij zijn de cardiologen en verpleegkundigen van de vier hierboven genoemde ziekenhuizen en huisartsen van drie zorggroepen in de regio (PoZoB, DOH en SGE) zeer nauw met elkaar verbonden om de hoogste kwaliteit van zorg te bieden voor patiënten met een hartaandoening. Om de gehele zorgketen sluitend te krijgen zijn ook de overige zorgaanbieders (o.a. trombosedienst, thuiszorg, apothekers, ambulancedienst en diagnostische centra) betrokken bij het netwerk. Door gezamenlijk afspraken te maken over hoe de zorg het beste georganiseerd kan worden, wordt een continuüm van zorg gecreëerd. Meer weten? Ga dan naar www.nederlandshartnetwerk.nl

Kanker speelt mogelijk een rol bij het ontstaan van herseninfarcten en hersenbloedingen

Kort na een beroerte krijgen jonge patiënten vaker de diagnose kanker dan jonge mensen die niet getroffen werden door een beroerte. Dit geeft aanwijzingen dat kanker mogelijk een rol speelt in het ontstaan van een beroerte bij deze patiënten. Dat blijkt uit onderzoek van het Radboudumc bij bijna 400.000 patiënten met een beroerte.

Een beroerte treft alleen oudere mensen, toch? Nou, nee dus. Per jaar krijgen zo’n drieduizend Nederlanders jonger dan vijftig jaar een beroerte. Daarbij krijgt een deel van de hersenen tijdelijk geen zuurstof doordat er iets mis gaat met de bloedvoorziening. Zo kan een bloedprop een bloedvat verstoppen en zo een herseninfarct veroorzaken. Een bloedvat kan ook scheuren, waardoor er een hersenbloeding ontstaat.

Het is grotendeels onbekend waarom jonge mensen een beroerte krijgen. Onderzoek van het Radboudumc toont nu een opvallend verband aan tussen beroertes en kanker op jonge leeftijd. ‘We doen al tijden veel onderzoek naar jonge patiënten met beroertes’, aldus arts-onderzoeker Jamie Verhoeven van de afdeling Neurologie. ‘Het viel ons al eerder op dat vrij veel van deze patiënten uiteindelijk overlijden aan kanker. Dit verraste ons, we hadden namelijk verwacht dat hart- en vaatziekten de belangrijkste doodsoorzaak zouden zijn. Hier zijn we toen verder ingedoken.’

Vaker kanker

Verhoeven en haar collega’s verzamelden data van bijna 400.000 Nederlanders die tussen 1995 en 2018 een beroerte kregen. Ze brachten in kaart hoeveel van deze mensen daarna behandeld werden voor kanker. Dat vergeleken ze met het aantal kankergevallen bij mensen zonder beroertes. En wat bleek: Bij patiënten jonger dan vijftig jaar met een herseninfarct was het aantal kankerdiagnoses in het jaar erna tweeëneenhalf keer hoger. Voor jonge patiënten met een hersenbloeding was dit zelfs ruim vijf keer hoger. Het ging vooral om longkanker en bloedkanker.

Hoogleraar Neurologie Frank-Erik de Leeuw leidde het onderzoek en licht deze opvallende resultaten toe: ‘Dit geeft aanwijzingen dat kanker mogelijk een rol speelt in het ontstaan van een beroerte bij sommige jonge patiënten. Het is waarschijnlijk dat de kanker al aanwezig was toen de patiënt de beroerte kreeg. De diagnose was alleen nog niet gesteld.’ De onderzoekers denken dat de bloedstolling ermee te maken heeft. Het is namelijk bekend dat kanker de stolling activeert. Dit kan weer leiden tot bloedproppen of schade aan bloedvaten.

Standaard screenen?

Moeten we nu alle jonge patiënten met een beroerte onderzoeken op kanker? ‘Daar is het nog te vroeg voor’, zegt de Leeuw. Volgens hem is er eerst meer onderzoek nodig. Zijn er bijvoorbeeld specifieke kenmerken die verband houden met een verhoogd risico op kanker bij deze patiënten?
De Leeuw: ‘Iedereen screenen is gevaarlijk. Je gaat dan bij toeval allerlei kleine afwijkingen vinden. Dat vraagt dan weer om nader onderzoek, wat niet zonder risico’s is. Denk bijvoorbeeld aan scans of een biopsie waarin we een stukje weefsel afnemen. De geestelijke belasting van zo’n traject is ook heel groot, terwijl de kans dat het kanker is heel klein blijft, ook bij deze groep.’

Bron: Radboudumc

Met zijn online platform Voedingsweetjes informeert diëtist Leroy van de Ree zijn volgers dagelijks over gezonde voedingskeuzes in de supermarkt. In de vorige editie van HPNLmagazine vertelde hij over de Nutri-Score op verpakkingen, dit keer geeft hij tips over hoe je ook met een kleine beurs gezonde keuzes kunt maken.

Maak een lijstje

“Het klinkt als een open deur, maar het scheelt écht in de portemonnee als je vooraf een lijstje maakt. Dan trap je minder snel in supermarktverleidingen en schijnaanbiedingen en gooi je alleen in je mandje wat je nodig hebt. Het is ook voordeliger als je voor een paar dagen of liefst zelfs voor een hele week tegelijk boodschappen doet.”

Ga naar de markt

“Eerlijk gezegd deed ik het zelf ook niet zo vaak, tot ik een keer naar de markt ging en zag hoe groot het prijsverschil is: met name bij seizoensproducten zoals groente en fruit. In de supermarkt vind je geen drie avocado’s voor een euro. Let er wel op dat goedkoop geen duurkoop wordt: met name aan het eind van de dag, als de waar al urenlang uitgestald ligt, willen de marktverkopers nog weleens gaan stunten met de prijs. Helaas kan het dan ook zijn dat je thuiskomt met beschimmelde aardbeien.”

Drink minder calorieën

“Als mensen gezonder willen gaan eten, is het beste advies om eerst eens te kijken naar wat je drinkt. In frisdranken en sappen zitten vaak veel calorieën, zonder dat je er je hongergevoel mee remt. Daarbij is het veel duurder dan water, koffie en thee.”

Kook zelf

“Het is momenteel een trend om vaak buiten de deur te eten of te bestellen, maar zelf koken is natuurlijk veel goedkoper. Ook met kant-en-klaarmaaltijden en pakjes en zakjes ben je vaak duurder uit dan wanneer je de ingrediënten los koopt. In plaats van een pot pastasaus kun je bijvoorbeeld beter gezeefde tomaten kopen en daar zelf wat wortel, ui, knoflook en kruiden aan toevoegen. Kijk uit met bewerkte ‘gemaksproducten’ zoals ontbijtgranen met stukjes chocolade of fruit erin. Niet alleen bevat dit meestal heel veel suiker; het is ook veel duurder dan de pure, onbewerkte variant. Met een simpel pak havermout of Brinta, waar je zelf bijvoorbeeld noten en fruit aan toevoegt, heb je een goedkoop en gezond ontbijt.”

Kies voor diepvriesgroente en -fruit

“Groente en fruit uit de diepvries is direct na de oogst ingevroren. Doordat het productieproces korter is, wordt de prijs automatisch lager. Daarbij gaan er ook minder vitamines verloren, vergeleken met de voedingsmiddelen die al een paar dagen in de winkel liggen. En omdat je het langer kunt bewaren, gooi je ook minder weg. Met name bij dure fruitsoorten, zoals blauwe bessen, ben je al gauw de helft goedkoper uit.”

Volg de seizoenen

“Het kan veel geld schelen als je voor groente- en fruitsoorten kiest die in het seizoen zijn. Het is immers meestal duurder als spruiten of broccoli uit een ver land moeten komen. Je kunt op internet eenvoudig een kalender van de seizoensproducten vinden, maar je ziet het vaak ook aan de aanbiedingen.”

Eet vaker peulvruchten

“Met name vlees en vis worden steeds duurder. Niet alleen voor het milieu, maar ook voor je portemonnee, is het daarom beter om vaker voor alternatieven te kiezen. Peulvruchten, zoals linzen, bonen en kikkererwten, bevatten veel eiwitten en vezels en zijn daarmee een prima vleesvervanger. In potten en blikken zijn ze lang houdbaar, dus houd ook hierbij de aanbiedingen in de gaten.”

Benut de aanbiedingen

“Het is slim om de 1+1 gratis aanbiedingen in de supermarkt in de gaten te houden, met name voor producten die lang houdbaar zijn. Zelf eet ik bijvoorbeeld dagelijks walnoten. Die zijn normaal gesproken niet goedkoop, maar doordat ik ze altijd in de aanbieding insla, ben ik vele malen voordeliger uit. Sowieso zijn grootverpakkingen in verhouding meestal veel goedkoper. Vergelijk daarom altijd de prijs per kilo. Bij pijnboompitten kan dat bijvoorbeeld tientallen euro’s schelen. En aangezien pijnboompitten heel lang houdbaar zijn, is het dan zonde om iedere keer een klein zakje te kopen.”

Kies voor huismerken

“Sommige mensen hebben het idee dat A-merken beter, lekkerder of gezonder zijn, maar heel vaak komt het gewoon uit dezelfde fabriek. Kijk daarom op de verpakking eerst eens naar de ingrediënten en voedingswaarden, voordat je extra geld uitgeeft.”

Maak gebruik van je vriezer

“Eten weggooien is niet alleen weinig duurzaam, maar ook weinig voordelig. Vaak weten mensen niet dat je bepaalde producten prima kunt invriezen, zoals rijst. Als ik twijfel, google ik het altijd. Zelf bewaar ik bijvoorbeeld ook verse kruiden in de diepvries. Vaak is een hele bos peterselie voordeliger dan de paar gram die je nodig hebt. Door het overschot in te vriezen, bespaar je niet alleen geld, maar ook tijd.”

Tekst: Marion van Es
Illustratie: Mikke de Goede