Voorkom ruzie bij de kist

Geschreven door

De erfenis is niet zelden een bron van familieconflicten, blijkt ook uit de waargebeurde verhalen in het boek Voorkom ruzie bij de kist. Prof. Bernard Schols en Heidi Klijsen laten zien hoe je een erfrechtelijk bloedbad kunt vermijden en het ook fiscaal een beetje gezellig houdt.

Een van je grootste erfgenamen, de fiscus, heb je niet zelf voor het kiezen. Dure fouten zijn snel gemaakt door ongelukkige passages in je testament of schenkingsakte. Hoe voorkom je dit soort erfrechtelijke bloopers? Met Voorkom ruzie bij de kist schreven prof. mr. dr. Bernard Schols en journalist Heidi Klijsen een handig én humoristisch boek, dat inzoomt op spraakmakende erfrechtelijke kwesties en bovendien veel praktische tips geeft.

Aretha Franklin

De veelal waargebeurde verhalen in dit boek bieden allerlei mooie handvatten om ruzie bij de kist te voorkomen. Zo is er het verhaal ‘Aretha Franklin en de brandweerman’, dat laat zien hoe belangrijk het is om een testament op te laten maken. Voor je het weet staat degene van wie je het meest houdt – voor Aretha Franklin ongetwijfeld haar vriend Willy – met lege handen. Het verhaal ‘De uitgesloten edelsteen’ gaat over hoe je (emotioneel) waardevolle bezittingen, zoals de familiejuwelen of opa’s wandklok, binnen de familie kunt houden, en hoe dit helaas soms ook fout gaat. En ‘Het hele kleine tv’tje’ illustreert hoe verstandig het is om even te wachten tot de erfenis echt is verdeeld, voordat je spulletjes van de erflater mee naar huis neemt.

Kostbare vergissingen

In het boek vind je, naast al die spraakmakende verhalen, antwoorden op allerlei belangrijke erfrechtelijke vragen. Niet alleen op de vraag over hoe je ruzie over de nalatenschap voorkomt, maar ook hoe je kostbare ‘vergissingen’ uit je testament kunt bannen. En, voor velen zeer belangrijk: wat je kunt doen om de fiscus zoveel mogelijk buiten de deur te houden.

Want de erfbelasting is bepaald geen populaire belastingheffing. ‘Waarom moet ik belasting betalen over vermogen waar al meerdere keren belasting over is betaald?’ is een veelgehoorde klacht. Toch is die vraag niet helemaal terecht, vindt hoogleraar successierecht Bernard Schols. ‘Realiseer je dat die belasting niet betaald is door de verkrijger van de schenking of erfenis, maar door degene die schenkt of overleden is. Dus in zoverre is er geen sprake van een dubbele heffing bij de ontvanger. Bovendien zit er ook iets sociaals en rechtvaardigs in deze belastingheffing. Immers, door deze belasting worden de verschillen tussen arm en rijk verkleind en daar zit, in het kader van de gelijke kansen voor iedereen, wat in.’

Goed doel

Schols kan zich echter goed voorstellen dat je liever zelf invloed hebt op hoe die ‘belasting’ vervolgens wordt besteed. En daar kun je deels wel invloed op uitoefenen. ‘Door (een gedeelte van) de nalatenschap naar een heel concreet goed doel te laten gaan, geef je zelf indirect invulling aan de besteding van de ‘belasting’. Je geeft dan als het ware de niet-verschuldigde erfbelasting rechtstreeks aan het algemeen belang: het goede doel waar je zelf voor kiest en achter staat. Een goed doel is immers, onder voorwaarden, vrijgesteld van erfbelasting.’

De belangrijkste voorwaarde is dat het goede doel een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) is. Ook Hartpatiënten Nederland is een ANBI. Voor de schenker zelf biedt die ANBI-status voordelen, want de giften zijn hierdoor aftrekbaar van de inkomstenbelasting.

Daarvoor geldt wel een drempel: over de eerste 1% van je jaarinkomen, met een minimum van € 60, zijn de opgetelde giften aan ANBI’s niet aftrekbaar. Partners moeten hun inkomsten bij elkaar optellen. Ook geldt er een maximum: de giften zijn aftrekbaar tot 10% van het inkomen. Maar ook dit is weer op te lossen, door te kiezen voor een zogenoemde periodieke gift. Hierbij doneer je tenminste vijf jaar lang een vast bedrag per jaar. Op die manier zijn de volledige giften aftrekbaar, zónder drempel en maximum. Dit moet wel worden vastgelegd in een schenkingsovereenkomst.

Over de auteurs:

Prof.mr.dr. Bernard Schols is hoogleraar successierecht aan de Radboud Universiteit Nijmegen, oud-notaris en verhalenverteller met een passie voor (fiscaal) erfrecht. Hij geeft lezingen, combineert humor met dogmatiek en is coauteur van het Handboek (Nieuw) Erfrecht en het Handboek Estate Planning.

Heidi Klijsen is journalist, gespecialiseerd in personal finance, recht en gezondheid(szorg). Ze is eindredacteur van de Consumentengids en schrijft en schreef voor diverse landelijke tijdschriften en kranten, waaronder Elsevier, NRC, Zin, de Geldgids en HartbrugMagazine.

Voor meer artikelen over o.a … klik hier

Het Pioppi dieet: goede keuze voor het hart?

Geschreven door

Eind vorig jaar was het ineens een bestseller in Nederland: het Pioppi dieet, een boek van de Britse cardioloog Aseem Malhotra en filmmaker Donal O’Neill. Meer dan 50.000 exemplaren gingen over de toonbank. Veel mensen vallen af door dit dieet, dat ook een levensverlengend effect belooft. Maar er zijn ook geluiden dat het Pioppi dieet ongezond is voor het hart. Is het Pioppi-
dieet wel of geen aanrader?

Pioppi is een piepklein Zuid-Italiaans dorpje, twee uur rijden onder Napels. Het bijzondere eraan is dat de inwoners daar vrijwel allemaal in goede gezondheid een hoge leeftijd bereiken. Over ‘Het geheim van Pioppi’ gaat het boek. Maar de directe aanleiding voor het succes van het boek was het televisieprogramma ‘Dokters van morgen’. Daarin volgden 3 deelnemers het dieet en de leefstijlrichtlijnen uit het boek, met goede effecten op gewicht, middelomtrek, bloeddruk en cholesterol. Ook werden de inwoners van Pioppi gefilmd: charmante oude Italianen die dansten en lachten.

Mediterraan eten

Pioppi is synoniem voor een gezonde leefstijl. Allereerst is er de voeding. De inwoners van Pioppi eten een klassiek mediterraan dieet: veel groenten, fruit, olijfolie, peulvruchten, vis en noten. Dit vullen ze aan met bescheiden hoeveelheden pasta, brood, zuivel en vlees. Van dit dieet is al heel lang bekend dat het gezond is voor hart en bloedvaten. Verder zijn de inwoners van Pioppi tot op hoge leeftijd actief, bijvoorbeeld door te werken in de moestuin en veel te wandelen. Ze eten nauwelijks snacks en tussendoortjes, hebben een rijk sociaal leven en heel weinig stress. Dit zijn allemaal uitstekende voorwaarden om een lang, gezond en gelukkig leven te leiden en dit zijn ook de adviezen die in het boek genoemd worden.

Kritiek

Tot zover is er niets aan de hand. Maar tóch roept het Voedingscentrum dat het Pioppidieet ongezond is. Hoe kan dat? Dat komt omdat de cardioloog Malhotra zijn eigen draai geeft aan het klassieke Mediterrane dieet. Hij is om te beginnen een fervent tegenstander van suiker. Volgens hem is er overtuigend wetenschappelijk bewijs dat suiker niet goed is voor de gezondheid. Veel artsen en diëtisten zijn het hier overigens hartgrondig mee eens. Maar Malhotra gaat nog een stap verder, want hij schrapt ook andere koolhydraten uit het dieet. Dus ook pasta, brood of rijst. Hij zegt dat hij dit doet omdat hij een verbeterde versie van het mediterraan dieet wil bieden, met veel effect op het lichaamsgewicht. Bij mensen die diabetes type 2 hebben of die insulineresistent zijn, kan het beperken van koolhydraten helpen om de bloedsuikers op het juiste peil te krijgen. En koolhydraatarm eten heeft als voordeel dat je er – zeker in het begin – goed van afvalt. Vandaar dat de deelnemers aan het programma ”Dokters van morgen” zo’n goed resultaat boekten. Het Voedingscentrum is niet tegen het schrappen van suiker, maar vindt wel dat je brood, aardappelen en pasta moet blijven eten.

Niet bang voor vet

In het Pioppi-dieet heeft vet een grote rol. Om te beginnen natuurlijk het gezonde onverzadigd vet zoals in olijfolie. Maar Malhotra is ook helemaal niet bang voor verzadigd vet, zoals in vlees, volle zuivel, kokosolie en roomboter. Hier is het Voedingscentrum ook op tegen. Ze vinden dat kokosolie niet thuishoort in een mediterraan dieet, en daar hebben ze wel een punt, want het is echt een vreemde eend in de bijt. Verder hanteert het Voedingscentrum nog steeds de richtlijn van maximaal 10 energieprocent verzadigd vet in de voeding, omdat dit het cholesterolgehalte kan verhogen. Omdat het Pioppidieet arm is aan koolhydraten, stijgt bijna als vanzelf het vetgehalte van de voeding en kom je daarmee boven die 10 procent. Is dat erg? Niet volgens Malhotra: ‘Als je in verhouding vetrijk eet en minder suikers en koolhydraten, verbeteren je bloedvetten‘. En dat is ook de ervaring van veel mensen die koolhydraatbeperkt eten.

21-dagenplan

Op de voorkant van het boek staat dat het ‘een lifestyleplan in 21 dagen’ is. Dat is opvallend, want de mensen in Pioppi eten hun hele leven zo. Juist dat is de reden dat ze zo oud worden. Waarom dan toch die 21 dagen? Malhotra zegt in een interview: ‘Omdat we op die manier mensen willen verleiden om dit dieet eens te proberen. We laten ze zien dat je al met drie weken heel veel effect bereikt met een andere voeding en leefstijl. Kijk maar naar de deelnemers uit het televisieprogramma. En als je eenmaal hebt gemerkt hoe goed je je voelt met het Pioppi-dieet, ga je door. Want natuurlijk is deze leefstijl juist gezond als je het langer volhoudt.’

Wel of niet Pioppi?

Om te beginnen: er is helemaal niks mis met het mediterraan dieet, dus dat kunt u echt met een gerust hart doen. Wilt u daarnaast ook afvallen? Dan is suiker laten staan sowieso een goed idee: geen frisdrank, koekjes, snoep en geen suiker in koffie en thee. Als u snel wilt afvallen of (pre)diabetes heeft, kunt u ook kleinere porties eten van brood, rijst, aardappelen en pasta. Het beste is het om dat te doen in overleg met een diëtist. Qua vet is het raadzaam om te kiezen voor gezond vet uit olijfolie, vette vis en noten. Een beetje roomboter of volle zuivel kan best, maar overdrijf het niet. Zo profiteert u optimaal van het beste van Pioppi!

  • Het Pioppi dieet. Een lifestyleplan in 21 dagen. Aseem Malhotra en Donal O’Neill.
  • Pioppi – het kookboek. Aseem Malhotra, Donal O’Neill en Nora French (verschijnt eind januari 2019)

voor meer artikelen over o.a leefstijl klik hier

Winkelen? Neem je bril mee!

Geschreven door

Hartpatiënt? Last van aderverkalking? Hoge bloeddruk of te hoog cholesterol? Medicijnen helpen niet om de oorzaak aan te pakken. U kunt echter zelf ook veel doen om uw lichaam weer in balans te krijgen. Lees om te beginnen eens de kleine lettertjes op de verpakkingen van de voedingsmiddelen in de winkel! Kunt u die zonder bril niet lezen? Neem dan een bril of desnoods een loep mee!

Huisarts voor integrale geneeskunde Sjaak Mulders (58) uit Swalmen wijst op het boek ‘Wat is nu écht gezond?’ dat hij eind oktober jl. presenteerde. Hij schreef het boek om mensen bewust te maken van wat ze zelf kunnen doen om gezond te blijven of weer gezond(er) te worden. En u kunt meer dan u denkt!

‘Mensen hebben soms last van bijwerkingen van medicijnen’, legt Mulders uit. ‘Maar wat je in de winkel koopt, met op de verpakkingen al die moeilijke onbegrijpelijke woorden – dat geeft op den duur ook bijwerkingen! We moeten leren etiketten te lezen in de winkel. Ziet u namen die u niet kunt uitspreken? Zet het snel terug in het vak! Het gaat dan waarschijnlijk om toevoegingen die het lichaam moet opruimen. Als u uw lichaam niet wil belasten, laat die producten dan achterwege!’

‘U hebt zelf de keuze. U kunt beter zelf verse groenten bereiden dan allerlei pakjes of blik te gebruiken, om maar een voorbeeld te noemen.

Ieder mens heeft een ingebouwd mechanisme in zijn lijf dat gericht is op balans. Zodra die balans wordt verstoord, grijpt het lichaam in. Hierdoor ontstaan signalen om aan te geven dat de balans is verstoord en dat ervaar je als een klacht of symptoom. Meestal komt het dan weer goed. Maar als die verstoring almaar blijft bestaan, gaat het mis.

‘In ons hoofd zit een soort controlekamer’, legt Mulders uit. ‘Als iets in ons lijf uit balans is, wordt het overlevingssysteem geactiveerd. Dan gaan de hartslag en de bloeddruk omhoog en wordt het cholesterol verhoogd. Ik heb een lijstje gemaakt van 37 mogelijkheden waardoor die controlekamer geactiveerd raakt. Bijvoorbeeld als we teveel geraffineerde granen, melkproducten met toevoegingen en bewerkte dierlijke producten eten. En te veel transvetten, fabrieksmatige toevoegingen (additieven) en alcohol gebruiken. Ook geluidsoverlast, milieuvervuiling, overmatige hygiëne, gebruik van cosmetica, afname van beweging, slaaptekort en de 24-uurseconomie kunnen dat controlecentrum activeren.’

De basis van de controlekamer, de hypothalamus, is gedurende de evolutie ontstaan. ‘We zijn afkomstig van de eerste eencelligen, 3,5 miljard jaar geleden. Onze lichaamscellen gaan nog steeds uit van hetzelfde principe: delen en vermenigvuldigen als de omstandigheden goed zijn en bij slechte omstandigheden, afwachten.’

‘Als het lichaam uit balans is en zich een gevaar of bedreiging vormt dan activeert de controlekamer in ons brein het autonome zenuwstelsel en het hormoonstelsel. De controlekamer signaleert de (on)balans en reageert hierop.  Als een onbalans te lang blijft bestaan, ontstaan er verstoringen. De controlekamer activeert de sympathicus met de daarbij behorende hormonen. Infecties, honger en dorst, de vecht-of-vluchtreactie of klimaatveranderingen zijn voorbeelden van stressoren die het lichaam weet te hanteren. Dan gaat het om processen die in vroegere dagen voor ons gevaar opleverden. Maar we leven nu in deze tijd met andere verstoorders.’

‘Onbalans betekent gevaar en dan worden de bijbehorende hormonen geactiveerd. Duurt dat te lang en blijft de verstoorder bestaan dan ontstaan de moderne westerse aandoeningen zoals hart- en vaatziekten. Op een gegeven moment raken de bijnieren uitgeput, worden mensen depressief en krijgen bijvoorbeeld fybromyalgie en noem maar op. Corrigeren is mogelijk, maar dan moeten alle uitlokkende factoren worden bekeken.’

‘Je hoort vaak zeggen dat de oorzaak van hoge bloeddruk in 95 procent van de gevallen onbekend is. Maar hoge bloeddruk, net als andere klachten, is een gevolg van een verstoorde balans.’

Mulders noemt een voorbeeld van wat mensen kunnen doen om het tij te keren. ‘Ik zie dat darmen vaak verhoogd doorlaatbaar zijn door geraffineerde granen, intoleranties voor bijvoorbeeld gluten, additieven of te veel fructose. Vaak gaat het om geraffineerde vetzuren, en daar valt zowat alles onder wat in een fles zit, zoals zonnebloemolie. Zorg er steeds voor om alles in de juiste verhouding aan onbewerkte vetzuren binnen te krijgen. Om te verhitten kunt u beter verzadigd vet nemen zoals kokosvet of roomboter. Maar wel met mate. We eten veel te veel suikers en geraffineerde koolhydraten.’

‘Te veel glucose in het bloed leidt tot verklevingen en ontstekingen. Daar komen witte bloedlichaampjes op af, maar die kunnen de schade niet repareren omdat de oorzaak van het probleem blijft bestaan. Uiteindelijk leidt dat tot plaquevorming op de meest stressvolle plekken in de slagaders, namelijk op de splitsingen van de bloedvaten en uiteindelijk leidt dit dus tot aderverkalking. Als u weet dat geraffineerde, dus in de fabriek bewerkte producten dit doen, kunt u beter kiezen voor onbewerkte voedingsbronnen. Noten en fruit bijvoorbeeld. En verse groenten zelf bereiden, niet uit pakjes. Laat geraffineerde granen een tijdje achterwege, evenals melkproducten met diverse smaken.’

Wat kunt u zelf doen om gezonder te leven? Bestel het boek ‘Wat is nu écht gezond?’ Voor € 14,95 (inclusief verzendkosten) te bestellen (zolang de voorraad strekt!) via: www.eenvaardigheid.nl

voor meer artikelen klik hier

Honderdplussers op Sardinië

Geschreven door

 

De inwoners in het noorden van Sardinië lopen tot wel 15 kilometer per dag, eten gezond en hebben een groot sociaal netwerk. Is dit waarom deze regio zoveel 100-plussers telt en relatief weinig hartpatiënten? We reizen af naar het mooie Italiaanse eiland, op zoek naar het geheim van deze eilandbewoners. Dit kunnen wij van ze leren.

In sommige delen van de wereld worden de mensen heel oud. Veel ouder dan elders. En ook nog eens met relatief weinig ouderdomskwalen. Deze ‘Blue Zones’ tellen de hoogste percentages honderdplussers ter wereld. Ook op het prachtige Italiaanse eiland Sardinië – om precies te zijn het noordelijke deel van de provincie Ogliastra – vind je zo’n Blue Zone.

We ontmoeten er wetenschapper Gianni Pes, die verbonden is aan de Universiteit van Sassari en onderzoek doet naar de leef- en eetgewoonten van de lokale bevolking. Pes ontdekte de Blue Zone zo’n twintig jaar geleden, toen hij als epidemioloog de sterfelijkheid op Sardinië bestudeerde. Hij zag dat er een veel groter deel van de bevolking aanzienlijk ouder werd dan elders op Sardinië. Deze mensen blijven tot op hoge leeftijd fit, en hart- en vaatziekten en diabetes komen relatief weinig voor.

Hij kon het eerst niet geloven, want het is een economisch achtergesteld gebied. Ook bijzonder is dat de mannen er gemiddeld net zo oud worden dan vrouwen. In de rest van de wereld worden vrouwen juist ouder. Wat precies het ‘geheim’ is van deze honderdplussers, zijn Gianni Pes en zijn onderzoeksteam nog volop aan het onderzoeken. Maar van een aantal factoren is al wel duidelijk dat ze een belangrijke rol spelen. En daar kunnen wij Nederlanders ons voordeel mee doen.

Veel bewegen

Fysieke activiteit is een van de belangrijkste factoren. ‘In dit deel van Sardinië wonen van oudsher veel schaapsherders. We hebben met activity trackers gemeten dat ze tot wel 15 kilometer per dag lopen, in gebieden met relatief grote hoogteverschillen.’ Die grote cardiovasculaire inspanning is goed voor je hart. ‘Maar’, reageert hij nuchter, ‘we kunnen natuurlijk niet allemaal gaan leven als Sardijnse schaapherders. Wel kun je veel doen om in de buurt te komen. Ik sta zelf elke dag vroeg op om zeven kilometer te snelwandelen, voor ik ga werken.’

Een gezond gewicht

Een gezond gewicht biedt geen garantie op een lang gezond leven. Maar er zijn – dat wijzen ook andere Blue Zones uit – vrijwel geen honderdplussers met zwaar overgewicht. Gianni Pes let zelf ook op de kilo’s. ‘Ik ben bijvoorbeeld radicaal gestopt met het drinken van suikerrijke frisdranken en meer gaan bewegen.’

Een rijk sociaal leven

De bewoners van de Blue Zone in Sardinië hebben ook een sterk sociaal netwerk. ‘Ouderen zijn hier niet eenzaam’, vertelt Pes. ‘Er zijn hier vrijwel geen bejaardenhuizen. Er leven soms vijf generaties in één huis.’

Een gezond, mediterraan eetpatroon

Regelmatig verschijnen er studies die aantonen dat een Mediterraan eetpatroon een beschermend effect heeft bij het voorkomen van hart- en vaatziekten. Dat speelt ook zeker een rol in de Sardijnse Blue Zone. Wat opvalt is dat de bewoners veel gefermenteerde voedingsmiddelen eten, zoals een bepaald type zuurdesembrood. Gefermenteerde producten, zoals yoghurt en zuurkool, bevatten ‘goede’ melkzuurbacteriën die bijdragen aan een evenwichtige samenstelling van de bacteriën in je darmen. Ook ‘prebiotische’ groentes, zoals chicorei, artisjok, ui, knoflook en asperges, staan er veelvuldig op het menu. Die zijn eveneens goed voor de darmgezondheid.

Daarnaast eten de Sardijnen veel geitenmelkproducten. Die bevatten boterzuur: een belangrijke energieleverancier van de cellen in de wand van de dikke darm. En ze zweren bij hun dagelijkse glaasje Cannonau. Deze rode wijn heeft een hoog gehalte aan antioxidanten, al vinden we voor het gezondheidseffect daarvan geen echt wetenschappelijk bewijs.

Goede genen

Ook genen spelen een belangrijke rol bij de hoge levensverwachting. De Blue Zone in Sardinië is vroeger getroffen door malaria. Een theorie is dat overlevers van malaria beter ontstekingen kunnen onderdrukken. Dat zou helpen bij het verminderen van plaques (aderverkalking) in de bloedvaten. Hierdoor zijn de bewoners van dit gebied beter beschermd tegen hart- en vaatziekten, al is het effect hiervan lang niet zo groot als de hierboven genoemde factoren, aldus Pes.

Een doel in je leven

‘Zorg ervoor dat je altijd een doel houdt in je leven, ook als je ouder bent’, adviseert Gianni Pes. ‘Blijf nieuwsgierig, leef con passione en train zowel je lijf als je hersenen.’

Heeft de Italiaanse onderzoeker nog meer tips? Pes leunt achterover en denkt diep na. Dan, lachend: ‘Zorg ervoor dat je je humor behoudt. Lachen is gezond.’ Hij heft zijn glas en proost: ‘Akentannos!’ Een Sardijnse wens, legt hij uit. ‘Dat je maar ouder dan 100 mag worden.’

Meer lezen over de Blue Zones?

‘De Blue Zones methode’, van de Amerikaanse auteur Dan Buettner, beschrijft hoe je kunt eten en leven volgens de oudste mensen ter wereld.

Prijs: € 20,-

voor meer artikelen klik hier

Hella de Jonge:ik ben zo’n vrouw  die niet werd herkend als hartpatiënt

Geschreven door

Kunstenares en schrijfster Hella de Jonge (69) werd met haar lichamelijke klachten eindeloos van het kastje naar de muur gestuurd. Pas na een hartinfarct tijdens de fietstest belandde ze bij de cardioloog. Zelfs specialisten weten niet precies hoe het vrouwenhart functioneert. Dat concludeert Hella in haar autobiografische werk Hartschade. Ze ging op zoek naar de oorzaken van haar hartpijn, inclusief trauma’s in haar leven.

Hoe kwam je tot het schrijven van een boek over hartzaken?

Twee jaar geleden was ik zo ziek van alle medicatie na het hartinfarct dat ik niets meer kon. Ik zat daar maar met mijn iPad. Tot ik een artikel op nu.nl las, over cardioloog Janneke Wittekoek en haar visie op de zorg voor vrouwen met hartfalen. Dat veel vrouwen niet worden herkend als hartpatiënt. Klachten worden gebagatelliseerd, de focus is niet op het hart. Het was zo’n eyeopener. “Ik ben die vrouw!”, dacht ik onmiddellijk. Ik werd steeds maar weggestuurd, van het kastje naar de muur. Geen arts, maar mijn eigen dochter had aangedrongen op een fietstest. Ik belandde direct met een hartinfarct in het ziekenhuis. De reumatoloog had het niet gezien. Er was wel een alerte gastro-enteroloog. Omdat hij coschappen gelopen had op de hartafdeling herkende hij wel de symptomen. Mannen krijgen veelal pijn op de borst bij hartproblemen, maar vrouwen hebben rug- of buikpijn of andere klachten. Ik vind het nu ontzettend belangrijk om het vrouwenverhaal door te geven. Artsen moeten bij vrouwen eerder aan het hart leren denken. Hoogleraar Cardiologie voor vrouwen Angela Maas heeft het over holistisch kijken. Omdat stress een risicofactor bij het ontstaan van hartklachten is, wilde ik voor mijn boek ook op zoek waar stress in mijn geval vandaan kwam. Ik ging het gesprek aan met mijn vader en mijn dochter Roos. Roos verloor haar zevenjarige dochter Maggie. Een hartoperatie werd haar fataal. Het verdriet van je dochter aanzien, het was een zwaar proces. De stress was onvoorstelbaar. Zelf had ik mijn zoon Jork met drie maanden verloren, mogelijk ook aan hartfalen. Er was verwantschap.

Met al die hartklachten in de familie is het toch verbazingwekkend dat je ook zelf niet aan je hart dacht.

Klopt. Ik heb een immuunziekte en last van mijn darmen. Mijn hart was ijzersterk, dacht ik. Misschien hield ik mezelf voor de gek. Ik was nooit bij een cardioloog geweest.

Waarom ging je het gesprek met je vader aan?

De reden dat ik mijn vader opvoerde, was om de man-vrouwrelatie te laten zien. Met de arrogantie waarmee hij over vrouwen sprak, mijn schrijfwerk en gezondheidsklachten nooit serieus nam, is hij het prototype van de patriarch. Het houdt direct verband met hoe het gaat in het ziekenhuis. Het moet echt anders.

Leef je nu anders dan voorheen?

Ik leefde al gezond, maar mijn ontbijt heb ik toch rigoureus veranderd. Lactose-intolerant was ik voorheen ook, maar ik nam toch yoghurt en melk vanwege het calcium. Toen mijn man wilde stoppen met melkproducten, zijn we overgestapt op kokosyoghurt, soja- en havermelk. Sindsdien drink ik geen druppel melk meer. Voedingssupplementen gebruik ik ook. Verder staat er vis op het menu, geen vlees. Witmeel ook niet. Het is een streng dieet, maar zo blijf je sterk met zo min mogelijk pillen. Niet dat ik anti-dokter ben. Zonder stents was ik er niet meer geweest. Maar zoals gezegd maakten die pillen me ziek. Ik neem nu alleen nog medicatie die écht nodig is en ook helpt. Dat is één pil, een bloedverdunner, en een kwart pleister Minitran om de vaten te verwijden. Los van voedsel krijg ik energie door dingen te doen die ik leuk vind. Dat ik afgelopen oktober samen met Freek dagelijks de tentoonstelling Het Volle Leven in het Groninger Museum draaide, vond ik knap van mezelf. Ik ben hartpatiënt, maar geef niet toe. Ik wil niet angstig leven.

Heb je tips voor andere hartpatiënten, vrouwen met name?

Omdat je wilt blijven leven, slik je in eerste instantie het voorgeschreven standaardpakket. Maar de invloed die het op je gestel kan hebben, blijkt soms heel heftig. Op je geest, je seksualiteit, je spieren. Nu bekend is dat de meeste pillen op mannen getest worden, blijkt dat je als vrouw vaak al met de helft afkunt. Als je last hebt van bijwerkingen overleg met je cardioloog of het mogelijk is om de medicatie te minderen. Als patiënt ben je een leek en afhankelijk, maar dat betekent nog niet dat je alles hoeft te slikken. Laat je niet overrompelen. Luister naar je lichaam, blijf alert en denk mee. En vooral geniet van de dingen die je wel hebt, hoe moeilijk dat soms is.

voor meer artikelen klik hier

Hart- en vaatziekten? Maak jezelf beter

Geschreven door

Nieuw boek over leefstijl bij hart- en vaatziekten

Internist Hanno Pijl en diëtist Karine Hoenderdos hebben een missie: ze willen laten zien hoe een gezonde leefstijl bij hart- en vaatziekten kan zorgen voor minder medicijnen en meer energie. Ze pleiten voor het stap voor stap veranderen van de leefstijl, zodat gezond leven echt haalbaar wordt.

Dat deze aanpak werkt, blijkt wel uit het succes van het eerdere boek ‘Diabetes type 2? Maak jezelf beter’ van beide auteurs. Inmiddels zijn daar meer dan 20.000 exemplaren van verkocht. ‘We krijgen nog steeds mails van patiënten die ons boek hebben gebruikt en nu geen insuline meer nodig hebben. Of reacties van huisartsen die dit boek aanraden bij hun patiënten’, vertelt Hoenderdos. ‘Leefstijl is niet alleen cruciaal bij diabetes type 2. Dat geldt ook voor leefstijl gerelateerde hart- en vaatziekten en de risicofactoren, zoals een hoog cholesterol en een verhoogde bloeddruk. Daarom besloten we ook een boek te schrijven voor mensen met hart- en vaatziekten of een hoog risico daarop.’

Tien stappen

In het boek ‘Hart en vaatziekten? Maak jezelf beter’ worden 10 stappen besproken die je kunt nemen om je gezondheid te verbeteren. Hoenderdos: ‘Een gezonde leefstijl is zo’n ruim begrip, dat veel mensen niet weten waar ze moeten beginnen. We geven het graag handen en voeten door “leefstijl” in te delen in 10 verschillende stappen. De eerste stap is bijvoorbeeld om elke ochtend te beginnen met een half uur voor jezelf, waarin je tijd neemt voor bewegen, een gezond ontbijt en ontspanning. Zo begin je de dag goed en zo lever je meteen een bijdrage aan je gezondheid, elke dag weer. De andere stappen gaan bijvoorbeeld over meer variatie in je eetpatroon, afvallen, minder stress en het afbouwen van ongezonde gewoontes. Je kiest zelf de volgorde van de stappen, en je bepaalt zelf de tijd die je voor elke stap nodig hebt. Dit boek is daardoor ook heel geschikt om samen met je diëtist of leefstijlcoach te volgen.’

Mediterraan eten

De basis van de voedingsadviezen is het mediterrane dieet. Hoenderdos: ‘En daarmee bedoelen we niet dat je veel pasta en pizza gaat eten, maar dat je terug gaat naar het mediterrane voedingspatroon van de jaren vijftig. Dat betekent véél groenten en verder fruit, regelmatig vis, kip, noten, olijfolie, zuivel, volkoren granen en peulvruchten. We raden aan om suiker en bewerkte producten drastisch te beperken, omdat die producten een slecht effect hebben op de bloedvetten, het bloedsuiker en het gewicht. Mediterraan eten is heel puur, gevarieerd en ook erg lekker. Natuurlijk staan er ook recepten in het boek, plus vier weekmenu’s. De recepten zijn eenvoudig en goed te doen, ook als je geen ster bent in de keuken.’

Verrassend

Sommige adviezen in het boek zullen misschien verrassend zijn. Veel mensen hebben immers nog de gedachte dat ze mager en zoutloos moeten eten als ze een hart- of vaatziekte hebben. Maar dat ligt genuanceerder. Hoenderdos: ‘Te veel zout is voor niemand goed, maar zoutloos eten is lang niet altijd nodig. Het gaat om de balans in de mineralen in de voeding. Als je veel groenten eet, en weinig bewerkte producten uit de voedingsindustrie, dan krijg je als vanzelf minder natrium binnen en juist meer van het goede kalium. Zo verbetert de bloeddruk.’ Ook is minderen met suikers en koolhydraten belangrijker dan minderen met vetten, vertelt Hoenderdos: ‘We krijgen in verhouding veel koolhydraten en suiker binnen, bijvoorbeeld in de vorm van snoep, koek, snacks, witte pasta, witte rijst en witbrood. Juist die koolhydraten hebben een negatief effect op de bloedvetten. Minder koolhydraten eten, met name minder suiker, kan de bloedvetten verbeteren. En vet heeft wel degelijk een functie voor onze gezondheid. Vette vis, noten en olijfolie horen er echt bij in een gezonde voeding. Bovendien geven die smaak en verzadiging, waardoor de drang om te snoepen afneemt.’

Compleet

Voeding is echt niet de enige factor die in het boek aan bod komt. Hoenderdos: ‘Gezond leven is meer dan goed eten. Het draait ook om slapen, je batterij op een goede manier opladen, dagelijkse beweging en sociale contacten. Al deze aspecten komen in het boek aan de orde. Met dit boek kun je je complete leefstijl op een haalbare en vooral praktische manier verbeteren. Kleine aanpassingen kunnen al zorgen voor groot resultaat.’

Kopen?

Neem dan contact met ons op.

Hart- en vaatziekten? Maak jezelf beter. Hanno Pijl en Karine Hoenderdos. Uitgeverij Fontaine, 192 pagina’s, ISBN 978 90 5956 890 7, € 22,99

voor meer artikelen klik hier

Waarom iedere vrouw zou moeten stoppen met roken

Geschreven door

En waarom zij het daarmee moeilijker hebben dan mannen. Dat roken slecht voor het hart is, weten we natuurlijk al lang. Maar wist u ook al dat het voor vrouwen nóg moeilijker is om van deze ongezonde verslaving af te komen dan voor mannen?

In de jaren vijftig was roken nog vooral een ‘mannenhobby’, maar mede dankzij de emancipatiegolf en de uitvinding van de light-sigaret (een slim marketingtrucje van de tabaksindustrie), kwamen daar in de loop der jaren steeds meer vrouwen bij. Hoewel het aantal vrouwen dat rookt jaarlijks flink afneemt (van 25 procent in 2007 naar 19 procent in 2017), zijn er nog steeds schrikbarend veel dames afhankelijk van nicotine. Ook in vergelijking met andere Europese landen zijn Nederlandse vrouwen stevige paffers. 1 op de 10 stopt zelfs niet eens tijdens de zwangerschap.

In ons land is roken nog steeds een van de belangrijkste oorzaken van vroegtijdige sterfte. Rokers leven gemiddeld 13 jaar korter. Hoewel de focus meestal op longkanker ligt, zijn hart- en vaatziekten net zo’n belangrijke gevolg van roken. De nicotine in sigaretten zorgt namelijk voor een verhoogde bloeddruk, koolmonoxide zorgt voor een verminderd zuurstofgehalte in het bloed en de kleine tabaksdeeltjes zorgen dat de vaatwand sneller beschadigd raakt. Daardoor stijgt de kans op onder andere een hartaanval.

Uit onderzoek blijkt dat de risico’s voor vrouwelijke rokers groter zijn dan voor mannelijke. Vrouwen blijken bijvoorbeeld de kankerverwekkende stoffen in sigaretten langzamer af te breken dan vrouwen, maar ze krijgen gemiddeld ook op een veel jongere leeftijd een hartaanval in vergelijking met mannelijke nicotine-afhankelijken.

Stoppen is altijd zinvol

Alle reden dus om de rooklucht voorgoed vaarwel te zeggen. Op welke leeftijd dan ook! Want hoe veel en hoe lang iemand ook heeft gerookt, stoppen is altijd zinvol. Binnen 2 uur na de laatste sigaret zijn de hartslag en bloeddruk al gedaald tot het normale niveau, waardoor de kans op een hart- en vaatziekten aanzienlijk afneemt. En na 15 jaar heeft u zelfs evenveel kans om een hartinfarct te krijgen als iemand die nog nooit een sigaret heeft aangeraakt.

Helaas zit er nóg een addertje onder het gras wat betreft de nadelige verschillen die vrouwen ondervinden ten opzichte van het andere geslacht: ze hebben namelijk meer moeite om te stoppen. En nee, dit komt niet omdat zij minder sterk in hun schoenen staan, maar puur omdat hun hersenen anders omgaan met nicotine. Hoe dit komt is nog niet precies bekend, maar het heeft te maken met de hoeveelheid nicotine-receptoren in de hersenen. Vrouwen bleken er daar minder van te hebben, ontdekten Amerikaanse onderzoekers. Oftewel: vergeleken met mannen zijn vrouwen minder vaak lichamelijk afhankelijk van de nicotine, maar spelen bij hen geestelijke factoren een grotere rol bij verslaving. De geur van rook bijvoorbeeld, of de gewoonte om een sigaret op te steken.

Dit betekent dus dat zij ook meer baat hebben bij een andere methode om te stoppen. Nicotinepleisters zijn bij hen minder succesvol, ze hebben meer aan psychische ondersteuning, gedragstherapie of ontspanningstechnieken. En daar ligt nog een extra uitdaging, ontdekten onderzoekers in Taiwan. Zij zagen dat mannen veel vaker slaagden in hun stoppoging, en dit had vooral te maken met het feit  dat vrouwen bang waren om dikker te worden. Bovendien kregen de dames minder mentale support van hun partners dan de heren.

Hormonen

Een van de belangrijkste redenen waarom vrouwen meer moeite hebben met stoppen, zijn de vrouwelijke hormonen. Het lijkt erop dat de afname van oestrogeen en progesteron in het lichaam ervoor zorgt dat de ontwenningsverschijnselen na het stoppen heftiger zijn en het verlangen naar een sigaret daardoor groter. Het goede nieuws is dat de hormoonschommelingen wel goed te peilen zijn. Tussen de eisprong en de menstruatie is volgens wetenschappers het beste moment om te stoppen en vlak er na de menstruatie het slechtste moment.

Ook in een andere levensfase benadelen hormoonschommelingen de vrouwelijke rokers. Zo komen vrouwen die roken gemiddeld 2 tot 3 jaar eerder in de overgang en hebben zij ook meer last van overgangsklachten. Ruim voor die tijd stoppen loont: vrouwen die dat deden, hadden de helft minder last van opvliegers.

Wilt u de uitdaging aangaan en stoppen met roken? Antirookgoeroe Allen Carr, die wereldwijd al miljoenen mensen van de nicotine afgekregen heeft, schreef een boek speciaal gericht op vrouwen: Stoppen met roken voor vrouwen – snel, voorgoed en zonder gewichtstoename.

voor meer artikelen klik hier

‘Mijn banger hart is nu een trots hart’

Geschreven door

Met het hart op de tong en de nodige Rotterdamse humor schreef Marja van Gelderen alle angsten, onzekerheden en frustraties over haar hartritmestoornissen van zich af. Eigenlijk alleen bedoeld voor zichzelf, ter verwerking, maar nu ligt Banger Hart toch echt in de winkels.

Toen Marja in 2011 te maken kreeg met hartritmestoornissen, hoopte ze nog dat dit slechts van tijdelijke aard was. Helaas bleken haar klachten zo ernstig dat ze nu zelfs volledig pacemakerafhankelijk is. Toch is ze niet iemand die bij de pakken neerzit. Ze werkt nog steeds – als zorgverlener in een revalidatiekliniek – en steelt met haar positiviteit en humor alle harten om haar heen. Al was die houding tegelijkertijd ook haar valkuil.

‘Ik dacht: stel je niet aan, gewoon doorgaan’, vertelt ze. ‘De ene dag werd ik met de ambulance naar het ziekenhuis vervoerd, de volgende dag ging ik gewoon weer aan het werk. Met een stukje humor kon ik goed verbergen hoe rot ik me voelde. Mijn collega’s, vrienden, man en dochter wilde ik daar liever niet mee lastig vallen. Dat brak me op een gegeven moment op. Ik was mijn blije zelf niet meer, maar voelde me bang, eenzaam en onzeker.’

Via de afdeling cardiologie in het Erasmus Medisch Centrum werd ze uiteindelijk doorverwezen naar een psycholoog, die haar aanraadde om al haar emoties op papier te zetten. Het was niet Marja’s intentie om daar ooit een boek van te maken, en juist daardoor durfde ze goudeerlijk te zijn. Maar toen verschillende mensen haar erop wezen dat haar verhaal ook andere hartpatiënten zou kunnen helpen, besloot ze toch op zoek te gaan naar een uitgever. Via een crowdfundingsactie lukte het haar om de benodigde 10.000 euro binnen te halen voor de publicatie. ‘Collega’s, vrienden, familie, maar ook mensen uit het ziekenhuis: iedereen wilde een bijdrage leveren’, vertelt Marja.

Nietig en waardeloos

Juist omdat ze zelf ook in de zorg werkt, is Marja extra kritisch over de manier waarop er met haar werd omgegaan in het ziekenhuis. ‘Mijn vaste cardioloog is een hele lieve en empathische man, net als de meeste andere mensen op de afdeling. Maar ik heb ook een paar vervelende ervaringen gehad, en daar wilde ik óók over schrijven.

Ze vertelt over de arts die haar pacemaker op de verkeerde plek plaatste, en vervolgens weigerde zijn fout toe te geven. ‘Dat laatste vond ik zó vals, dat ik als een viswijf tegen hem tekeer ben gegaan. Iedereen kan fouten maken, maar doe niet alsof ik debiel ben. Uiteindelijk heb ik hem aangeklaagd, en met succes.’

Een andere arts deed zijn werk wél naar behoren, maar zonder ook maar een greintje menselijkheid. ‘Nadat hij met een chagrijnige smoel mijn katheter had verwijderd, liet hij me zonder ook maar een woord te zeggen in mijn blote kont achter’, weet Marja nog. ‘Ik voelde me zó nietig en waardeloos, dat ik een enorme huilbui kreeg. Toen de man later zijn excuses kwam aanbieden, vertelde ik hem dat hij op deze manier mensen beschadigde. Dat had hij nog nooit eerder gehoord, zei hij. En dat is nu juist het probleem. Want de meeste mensen durven hun mond niet open te trekken, en dan verandert er dus ook nooit iets. Ik hoop dat artsen en zorgverleners die mijn boek lezen, zich eens goed achter de oren krabben. Mijn vaste cardioloog zei dat hij door mijn boek had ervaren wat patiënten meemaken, en dat hij daar veel van had geleerd. Cardiologen zijn vaak gefocust op het ritme. Als dat ritme zich herstelt, dan heeft de kwestie voor hen afgedaan. Maar voor patiënten is dit soms een beetje te kort door de bocht.’

Stoer wijf

Hoewel haar boek pas sinds mei in de winkels ligt, heeft Marja al veel positieve reacties gehad. ‘Mensen vinden het herkenbaar. Niet alleen hartpatiënten, maar ook mensen met een andere ernstige ziekte. Als ik schrijf over wat er allemaal door je heen gaat als je wordt afgevoerd in een ambulance, lezen veel mensen hun eigen ervaringen daarmee terug.’

Ook in het ziekenhuis is haar boek goed ontvangen, ondanks de kritische noten. ‘Ze noemen me een stoer wijf, of zeggen dat ze mij de meest positieve patiënt vinden die ze ooit hebben gezien. Normaal moet je eerst doodgaan om te weten hoe ze over je denken’, zegt Marja lachend. ‘En het bleef niet alleen bij woorden, er wordt ook écht nagedacht over verbeteringen. Omdat ik schreef hoe eng het is om volledig bij bewustzijn te zijn als je een behandeling aan je hart ondergaat, zijn ze nu bijvoorbeeld aan het onderzoeken of patiënten op zo’n moment een roesje kunnen krijgen. Dat maakt mijn banger hart, nu een trots hart.’

voor meer artikelen klik hier

Columnbundel Jan Chin: Uit het hart geschreven!

Geschreven door

Jan Chin is voor de lezers van HartbrugMagazine geen onbekende. Al vele jaren verzorgt Jan een column in ons blad. Daarin probeert hij de lezer duidelijk te maken dat we meer zijn dan alleen een lichaam. En dat om gezond te zijn, ook onze geest gezond moet functioneren. Hartpatiënten Nederland brengt nu een verzameling uit van de columns van Jan Chin. Alle reden dus voor een gesprek met hem.

Je was vroeger cardioloog, en zeer geliefd bij je patiënten. Wat heb je daar vooral geleerd?

Patiënten willen serieus genomen worden. Ze komen met een klacht bij de dokter en verwachten dan terecht, dat er goed naar ze geluisterd wordt. Wat je als dokter op dat moment ook aan je hoofd hebt, je dient je dan toch volledig te focussen op de patiënt. Een mens is meer dan zijn lichaam en dus veel meer dan het te onderzoeken orgaan, in mijn geval destijds dus het hart. De hele mens is belangrijk om de klacht, waarmee de patiënt komt, te beoordelen.  

In 2009 stopte je met je werk als cardioloog. Wat was daarvan de reden?

Er ging teveel tijd zitten in vergaderen, administratie en protocollen uitwerken. Dat ging ten koste van de tijd die je hebt voor de patiënt. Daarbij komt dat een individuele benadering van die unieke patiënt, die voor je zit, nauwelijks nog mogelijk is.

Je begon een praktijk als acupuncturist. Waarom juist acupunctuur?

Dit had te maken met mijn interesse voor het Daoïsme en andere oosterse filosofieën. Vanwege het feit dat ik van Chinese afkomst ben, én arts, én het feit dat de Chinese geneeskunst zich al duizenden jaren bewezen heeft en altijd naar het unieke individu in samenspel met zijn omgeving kijkt, maakte het voor mij bijna vanzelfsprekend om acupunctuur te gaan bestuderen.

Tegenwoordig lijkt alles om medicijnen te draaien. Wat vind je daarvan?

Ik ben geen tegenstander van medicijnen, mits op individuele basis en met zuivere intenties voorgeschreven. Ik heb wel grote vraagtekens bij het klakkeloos protocollair voorschrijven van medicijnen. De geneesmiddelen industrie zit mijns inziens in een enorme spagaat. Artsen en patiënten willen goede nieuwe medicijnen zien, terwijl anderzijds de aandeelhouders winst willen zien. Hierdoor worden medicijnen sterk gepromoot, terwijl het algemeen welbevinden van de mens weinig aandacht krijgt.

Wat zou je lezers willen adviseren: niet meer naar de dokter gaan, liever naar jou? Of zijn er grijstinten? Kun je dit antwoord toelichten?

Ik zou patiënten zeker niet adviseren om de westerse geneeskunde de rug toe te keren. Zowel de reguliere zorg als de acupunctuur hebben hun sterke kanten, die we beide kunnen benutten. Zelf spreek ik liever van complementaire geneeskunst. De reguliere zorg is vooral goed in de acute zorg als het nodig is om levens te redden en verbetert zich nog steeds verder op dat gebied. Kijk maar naar de ontwikkelingen binnen de cardiologie in de laatste decennia. De preventieve zorg binnen de reguliere zorg vind ik echter minder sterk, omdat deze vaak niet holistisch is en de onderzoeken naar preventieve maatregelen vaak bekostigd worden door de geneesmiddelenindustrie. Zelf denk ik dat ‘goed in je vel zitten’ de beste preventieve maatregel is die er bestaat. Dat is iets waarbij de combinatie acupunctuur en gesprekjes over levenskunst van waarde kunnen zijn. Verder zit de kracht van de acupunctuur vooral ook in de behandeling van chronische klachten, ook omdat er geen dure medicijnen nodig zijn en patiënten vaak liever geen chronische medicatie gebruiken. Maar ook bij de chronische klachten vind ik het wel belangrijk dat ernstige ziekten regulier zijn uitgesloten, voordat ik aan acupunctuur begin.

Wat wil je met je columns in het HartbrugMagazine bereiken?

Wat ik de mensen vooral wil duidelijk maken met mijn columns is dat we vaak moeite doen om het leven naar onze hand te zetten, maar dat dat een vergeefse strijd is. Eigenlijk komt het er op neer dat we alleen gelukkig kunnen zijn als we het leven volledig accepteren zoals het is. Met andere woorden, we kunnen het leven niet veranderen, maar wel hoe wij er zelf in staan. Mijn streven is om dit inzicht aan zoveel mogelijk mensen mee te geven.

Voor meer artikelen klik hier

‘Ik wil andere harte-ouders houvast geven in een moeilijke tijd’

Geschreven door

Toen het zoontje van Anoeska Jhauw-Kalloe werd geboren met een hartafwijking, had ze behoefte om haar emoties van zich af te schrijven. Ze ontdekte hoe confronterend gewone babyboeken zijn voor ouders van een ziek kind en besloot daar iets op te verzinnen. Het resulteerde in Babyboek Hartendiefje.

Anoeska Jhauw-Kalloe:

‘Nathan is nu bijna vier en gaat binnenkort voor het eerst naar school. Voor hem een spannende tijd, maar ook voor mij. Hoewel het heel goed met hem gaat en hij alles doet wat zijn grote broer Yash ook doet, blijf ik altijd bang dat er iets gebeurt. We hebben immers geen garantie dat zijn klachten nooit meer terugkomen.

Ik was 20 weken zwanger toen bleek dat onze zoon een dubbele hartafwijking had: een gaatje in het hart en een vernauwing in de aorta. De roze wolk was in één klap weg was. Uiteindelijk kreeg Nathan zijn eerste operatie toen hij zes dagen oud was en lag hij daarna nog wekenlang op de IC. Al tijdens de zwangerschap hield ik een dagboek bij en ook na zijn geboorte wilde ik alles tot in detail opschrijven. Er gebeurde immers zo veel, en ik kon mijn emoties nergens kwijt. Het gaf me rust om alles van me af te schrijven.

Confronterend

Van de zorgverzekering had ik een babyboek gekregen, dat leek me een mooie manier om alles vast te leggen. Maar al snel merkte ik hoe confronterend dit eigenlijk was. In zo’n babyboek wordt er vanuit gegaan dat het kindje gezond is, terwijl Nathan lag te vechten voor zijn leven! Er stonden vragen in als: ‘Hoe vonden papa en mama het om jou voor het eerst in bad te doen?’. Maar wij kónden Nathan helemaal niet in bad doen, we waren al blij als we hem even mochten aanraken.

Na een week heb ik dat boek in de prullenbak gegooid en ben ik brieven gaan schrijven naar Nathan. Dat werkte beter. Ik nam me voor om ooit, als onze zoon gezond en wel thuis was, een babyboek te maken speciaal voor harte-ouders.

Uiteindelijk is ons zoontje in het eerste halfjaar van zijn leven twee keer geopereerd en heeft hij een hartkatheterisatie gehad. Een onzekere tijd met heel veel zorgen. Pas na een jaar lukte het me om het een plekje te geven en erop te vertrouwen dat het vanaf nu wél goed zou gaan.

Ik besloot me te storten op mijn voorgenomen plan. Als het mij had geholpen, moesten er immers meer ouders zijn die behoefte hadden aan een babyboek dat aansloot bij wat ze doormaakten. Aan de hand van mijn eigen dagboeken, bepaalde ik wat erin moest komen. De uitleg van de  ziekenhuisapparatuur waar je mee te maken krijgt bijvoorbeeld en welke mensen er allemaal aan het bed komen. Ook kun je als ouder antwoord geven op vragen als ‘wat is er mis met mijn hartje?’, ‘wat zegt de dokter?’ en ‘wat zijn de gevoelens van papa en mama hierover?’. Daarnaast is er natuurlijk ruimte voor de normale dingen, zoals het eerste lachje en de reactie van broertjes en zusjes. Het moest immers niet alleen maar zwaar zijn, uit ervaring weet ik dat luchtigheid ook belangrijk is in zo’n heftige periode.

Goed doel

Inmiddels is Babyboek Hartendiefje te koop, ik ben enorm trots op het resultaat. Een deel van de opbrengst gaat naar twee goede doelen: Stichting Hartekind en Patiëntenvereniging Aangeboren Hartafwijking. Naast het boek is er ook een knuffelaapje en een herinneringendoosje. Zelf vond ik het namelijk fijn om Nathans polsbandje en de plakkers van de ECG te bewaren.

Ik heb laatst mijn dagboek weer doorgebladerd. Bijzonder om achteraf terug te lezen, want sommige herinneringen zijn niet meer zo scherp. Daarnaast is het denk ik ook fijn voor Nathan. Als hij wat groter is en wil weten wat er allemaal precies gebeurd is, kan hij alles teruglezen. Hij komt nu op de leeftijd dat hij begint te merken dat hij anders is dan andere kindjes, bijvoorbeeld omdat hij een litteken heeft. Ik wil dat hij weet dat hij daar trots op mag zijn, dat het bij hem hoort. Ook dat komt aan bod in het boek: dat de kleine een kanjer is. Ik geloof namelijk dat dit soort woorden de ouders kracht geven. Dat ik dit heb kunnen doen, heeft mij heel erg geholpen in mijn verwerkingsproces. En ik hoop dat ik nu op mijn beurt andere harte-ouders houvast kan geven in deze moeilijke tijd.’

Kijk voor meer informatie op www.babyboekhartendiefje.nl

Voor meer artikelen klik hier