We zijn met zijn allen behoorlijk de sigaar. Europa buigt voor de machtige sigarettenindustrie. Dat je van roken sneller doodgaat en behoorlijk ziek kunt worden, wisten we al langer. Maar dat sigaretten veel schadelijker zijn dan de tabaksindustrie zelf toegeeft en op de pakjes vermeldt, dat is nieuw. Onderzoek door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne RIVM bracht aan het licht dat je botweg niet moet geloven wat op de verpakking van een pakje sigaretten staat. Het is veel erger.

Nederland pleitte dan ook voor een Europese meetmethode om de hoeveelheid schadelijke stoffen in een sigaret te kunnen vaststellen. Nee hoor, daar begint de Europese Commissie niet aan, besliste de eurocommissaris van Volksgezondheid met de onuitsprekelijke naam Vytenis Andriukaitis. Er zou geen goede meetmethode zijn. Hoezo Volksgezondheid? Daarmee buigt Europa voor de multinationals die ons aan de longkanker en hartinfarcten willen krijgen. Dat is immers mooi meegenomen voor de farmaceutische industrie. Verdienen die ook nog een grijpstuiver.

Ook de suikertaks is van de baan. U weet wel: de Wereldgezondheidsorganisatie WHO wilde een eind maken aan de almaar aanzwellende tsunami van obesitas- en diabetesgevallen wereldwijd. Het idee was om de fabrikanten van frisdranken daarom een suikertaks op te leggen. De WHO moest daarom een positief advies uitbrengen. Dat feest ging niet door: Trump liet zijn afgevaardigde binnen de WHO tot grote vreugde van Coca-Cola en andere frisdrankmultinationals een veto uitspreken.

Foodwatch reageerde als door een wesp gestoken. Footwatch is een organisatie die in de gaten houdt wat wij aan troep met ons eten en drinken mee naar binnen schuiven. Uit gelekte memo’s bleek volgens Foodwatch al eerder dat: ’Coca-Cola & Co het tegenhouden van een suikertaks een grote prioriteit geeft en intern bewoordingen gebruikt als ‘fight back’’. Dat doet ze onder andere door wetenschappers te betalen die de ongezondheid van suiker bagatelliseren en ze stoppen tientallen miljoenen in reclamecampagnes om plaatselijk de invoering van een suikertaks tegen te houden. Ze  financieren gezondheidsorganisaties in de kennelijke hoop hen te beïnvloeden en ze betalen zelfs diëtisten achter de schermen die zich vervolgens mengen in de publieke discussie over de suikertaks. Geld regeert de wereld. Die daaraan kapot gaat…

Column door: Henri Haenen

Buongiorno! Ik verkeer momenteel nog een beetje in Italiaanse sferen, want tijdens het schrijven van deze reiscolumn zijn wij begonnen aan de terugreis vanuit Bibione. La Bella Italia! Het was weer een prachtige reis. Gevarieerde en mooie excursies, prachtig zonnig weer (op een dagje na), een fantastisch hotel en het belangrijkste: een hele leuke en gezellige groep reizigers. Wat hebben we genoten met zijn allen! We hebben Venetië, Triëst, Udine, Padua en Portogruaro bezocht, maar ook het zwembad, de zee en natuurlijk de nodige terrasjes waren heerlijk. Een prima balans tussen bezichtigingen en rust en ontspanning.

In deze nieuwe uitgave van HartbrugReizen leest u dat we weer iets nieuws voor u in petto hebben, namelijk: een dagtocht naar de kerstmarkt in Düsseldorf (voor maar € 19,50 p.p.), een 8-daagse langlauf-wandel reis naar het prachtige natuurgebied Berchtsgadener Land. Maar we gaan ook drie weken lang overwinteren in Zuid-Spanje. Dus heeft u zin om te wandelen in de parel van de Alpen, of juist om te genieten van heerlijk weer in het Zonnige Zuiden? Wij bieden het!

Helaas gebeurt het nog weleens dat reizen snel zijn volgeboekt (of bijvoorbeeld de 1-persoonskamers), dus ik adviseer u om niet te lang te twijfelen en snel te boeken. Dit om teleurstellingen te voorkomen.

Ik wens u een hele fijne zomer, en hoop u snel te begroeten tijdens een van onze reizen!

Column door: Marly van Overveld

Wellicht heeft u er iets van meegekregen in de media dat onlangs het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) per direct opstapte uit de tabakscommissie. Deze commissie adviseert internationaal over het meten van teer en nicotine in sigaretten en sigaren. De reden van dit plotselinge vertrek? De (te) grote invloed van de tabaksindustrie in deze commissie.

De tabaksindustrie is helaas veel meer gericht op het vergroten van de winst dan op het beschermen van de volksgezondheid. En dat strookt natuurlijk niet met de belangen van het RIVM, die juist als belangrijkste taak heeft de overheid te adviseren over volksgezondheid en een gezonde leefomgeving. ‘We hebben geprobeerd om als lid in de commissie de volksgezondheid te dienen, maar de dominantie van de industrie was daarvoor te groot’, aldus Annemiek van Bolhuis, directeur Volksgezondheid en Zorg van het RIVM.

In de ‘werkgroepen tabak’ hebben, behalve het RIVM en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), acht afgevaardigden van de tabaksindustrie zitting. Helaas zijn deze meer gericht op andere doelstellingen dan de belangen voor de bevolking. Net als alle grote industrieën (bijvoorbeeld de farmaceutische industrie of de voedingsmiddelenindustrie) is ook de tabaksindustrie vooral gericht op het maken van winst.

Door de veel te verschillende belangen is de scheve verhouding tussen het RIVM en de afgevaardigden van de tabaksindustrie steeds meer gaan knellen in de afgelopen jaren. Ik ben in ieder geval blij met deze stap van het RIVM. Wij wijzen al jarenlang op de onverenigbare belangen van de overheid en de tabaksindustrie en in mijn ogen heeft de overheid zich voor een kar laten spannen. Ik vrees dat er zodoende heel veel overheidsgeld bij de tabaksindustrie terecht is gekomen.

Het RIVM is een onafhankelijk en objectief instituut en het is mijns inziens heel belangrijk dat een dergelijk instituut grote invloed heeft op het tabaksbeleid. Het is belangrijk dat de nadruk uitsluitend ligt op de bescherming van de volksgezondheid. Natuurlijk weet iedereen wat voor negatieve invloed tabak heeft op de gezondheid, maar er kan niet genoeg aandacht voor zijn.

Ik hoor tegenwoordig steeds vaker dat mensen vinden dat rokers (of ook bijvoorbeeld mensen die aan obesitas lijden of mensen die een ongezonde leefstijl hebben) financieel een hogere bijdrage aan de volksgezondheid zouden moeten betalen. Dat zou bijvoorbeeld kunnen door hogere zorgverzekeringspremies of hogere eigen bijdragen. Hoe denkt u hierover: gaat dit te ver of zou dat terecht zijn? Ik hoor het graag van u!

Column door: Marly van Overveld

Grote zorgen maak ik mij over de almaar toenemende uitholling van de zorg. Met gekromde tenen volg ik met steeds meer argwaan de nieuwsberichten. Wat denkt u over het akkoord dat zorgverzekeraar Menzis sloot met tien ziekenhuizen? Dit komt er in feite op neer dat, ietwat kort door de bocht, ziekenhuizen afgestraft worden als her-operaties noodzakelijk zijn. Hier houden wij de vinger nauw aan de pols en worden inmiddels door Menzis en de toezichthoudende organisatie op de hoogte gehouden. Althans dat is de belofte.

Of wat te denken van bijvoorbeeld het akkoord dat onze VVD-minister Bruno Bruins van Medische Zorg sloot met medisch specialisten, ziekenhuizen en zorgverzekeraars? De uitgaven voor medisch-specialistische hulp mogen volgend jaar met maximaal 0,8 procent stijgen. In 2022 moet deze stijging zijn afgeroomd naar nul procent (bron: Centraal Planbureau).

In mijn ogen ordinaire bezuinigingen: minder operaties en dus ook nóg langere wachttijden. Dat is volstrekt onacceptabel. Jarenlang hebben wij gestreden voor aanvaardbare wachttijden. Maar helaas  constateren we dat de wachttijden alweer de pan uit rijzen. Dus wat te verwachten voor de nabije toekomst? Komen de tijden van de luchtbruggen uit de jaren 70 weer terug? Ik hoop het niet, maar hou mijn hart vast.

Elke maand inventariseren wij de electieve wachttijden voor dotterbehandelingen en openhartoperaties binnen de Nederlandse hartchirurgische centra (zie pagina 28). Dit betreft de wachttijden voor patiënten die in de thuissituatie hun oproep afwachten. Dus niet urgent behandeld hoeven te worden.

Voor dotterbehandelingen meten wij op dit moment een wachttijd van maar liefst 6 weken, of meer, in Nieuwegein (Antonius), Den Haag (Haga), Leiden (LUMC), Alkmaar (MCA), Zwolle (Isala), Groningen (UMCG) en ook in Amsterdam (VUmc). Eindhoven (Catharina) spant op dit moment de kroon: 12 weken!

Bij onze wachtlijstinventarisatie registreren we ook dramatische wachttijden bij de hartoperaties: Amsterdam (AMC), Breda (Amphia) en Nijmegen (Radboud): ruim 6 weken. In Utrecht (UMCU) en Leiden (LUMC): 10 weken. En als klap op de vuurpijl: patiënten in Maastricht (UMCM) kampen met maar liefst 15 weken lijdzaam thuis wachten!

In ons wachttijdenoverzicht voor hartoperaties ontbreekt helaas de wachttijd in het in Amsterdam gelegen Academisch Ziekenhuis van de vrije universiteit, kortweg VUmc. Na veel vergeefse pogingen om een indicatie te verkrijgen en in de wetenschap dat de website van het VU geen wachttijd voor hartoperaties geeft, deelt het secretariaat ons doodleuk mede: “daar mogen wij geen uitspraken over doen, dat weten wij niet. Kijkt u maar op onze website….”. Helaas blijkt dat ook andere websites geen uitkomst bieden: geen info, verouderde cijfers of “under construction”. Tenslotte mail ik op advies van het secretariaat (“mijnheer kan u niet telefonisch te woord staan”..) dan maar naar het hoofd van de afdeling. Bij het ter perse gaan van deze uitgave hebben wij helaas nog steeds geen antwoord ontvangen. Maar: wordt zeker vervolgd. Want ook dit is op zijn zachtst gezegd zorgelijk!

Kortom: veel te lange wachttijden voor deze levensreddende ingrepen. Onacceptabel en meer dan verontrustend. Reden te meer om de noodklok te luiden bij de overheid en aandacht te vragen via de politiek. En last but not least: de patiënt informeren en aan een snellere ingreep helpen. Dat is onze kerntaak.

Staat u op een lange wachtlijst? Bel of mail ons! Wij kunnen wellicht bemiddelen en uw ingreep bespoedigen. Bovendien horen wij graag uw ervaringen. En in het bijzonder die van de hartchirurgie in het VUmc.

 Column door: Jan van Overveld

Heb jij toevallig ook het tv-spotje over hartfalen gezien? De eerste keer zag ik in een flits alleen het einde, maar de tweede keer riep ik mijn man op tijd erbij. ‘Kijk, dat spotje over hartfalen is weer op tv.’

In de animatiefilm is een oudere vrouw te zien die slecht slaapt, overdag snel moe is, last heeft van opgezette voeten en buiten adem raakt door het lopen van de trap. ‘Herkenbaar, maar wat jammer dat het weer draait om oudere mensen. Ik begrijp het wel, maar toch. Het was pas echt mooi geweest als er mensen van alle leeftijden voorbij kwamen.’

‘Ongemakken bij hartfalen. Niet altijd logisch’ komt aan het einde van de reclame voorbij. Dat klinkt alsof er een oplossing is voor verminderde energie, kortademigheid en alle andere klachten die horen bij hartfalen. Nieuwsgierig besluit ik een kijkje te nemen op de site. Daar worden alle kwalen die bij hartfalen horen uitgelegd.

Volgens de site vinden mensen met hartfalen het logisch dat ze van allerlei dingen last hebben. Maar dat is dus niet logisch. ‘Er staat dat je al je klachten moet bespreken met je huisarts en cardioloog’, lees ik voor. ‘Zodat ze kunnen helpen de ongemakken te verminderen.’ M’n man trekt z’n wenkbrauwen op. ‘Dat doe je toch altijd als je bij een arts zit?’ Maar dat is dus niet voor iedereen de normaalste zaak van de wereld.

De campagne blijkt een initiatief van een ontwikkelaar van geneesmiddelen. Komt dat even goed uit of ben ik nu te kritisch? Dat is toch net zoiets als wij van Wc-eend adviseren Wc-eend? Maar wie weet heeft deze fabrikant wel een middel dat klachten kan verminderen. Ik besluit het informatiepakket aan te vragen. Stel je voor dat er iets bij zit waardoor m’n man zich beter voelt.

Onlangs is hij al begonnen met een nieuw medicijn waarvan hij meer energie zou kunnen krijgen. Het pilletje betekent mogelijk een medische vooruitgang in het behandelen van chronisch hartfalen. We zijn dan ook hartstikke blij dat hij ervoor in aanmerking komt. Nu is het afwachten of het werkt.

Ik besluit het medicijndoosje nog eens goed te bekijken. En dan zie ik het opeens staan. Oeps. ‘Schat, jouw nieuwe medicijn… Drie keer raden wie dat pilletje heeft ontwikkeld!’

Column door: Cilla Schot

Wat is het nou? Mag je nu wel of niet drinken als hartpatiënt of lijder aan suikerziekte? Volgens het allerlaatste wetenschappelijke onderzoek niet. We publiceren over het onderzoek in dit magazine in de rubriek Openhartig. En dat onderzoek zegt: drinken is slecht voor hart- en bloedvaten. Altijd. Ook als je maar één glaasje drinkt.

Het lijkt wel of we steeds minder mogen. En dat allemaal voor onze gezondheid.  Niet iedereen heeft daar begrip voor. Ik behoor tot een van die mensen. Kijk. Stoppen met roken, dat vind ik logisch.

Maar ik moet als suikerpatiënt ook het gebak laten staan. Dat gaat me een stuk moeilijker af. Oké, de progrestaart met veel slagroom – ooit mijn lievelingsgerecht, ingenomen tijdens het jaarlijks terugkerende verjaarsceremoniëel – die laat ik maar beter achterwege. Maar een glaasje bier ook links laten liggen, dan slik ik wel even. En ik ben echt geen alcoholist. Eerder een gezelligheidsdrinker. Nu en dan een glaasje. U kent dat wel.

Ik heb nooit een kwade dronk gehad. Integendeel. Bier maakt me vrolijker en gezelliger. Anderen kennen me dan als aangenaam gezelschap. Iemand die ze graag in hun midden hebben. Als ik beleefd het bier moet afslaan en een glaasje water naar binnen moet wurgen, vrees ik minder gezelligheid en vrolijkheid.

Eerlijk gezegd heb ik voor wat extra vrolijke gezelligheid best wel een paar jaartjes van mijn leven over. Wat heb ik eraan om vijf jaar langer een saai en droog leven te mogen leiden, of zal ik lijden opschrijven? Iedereen wil oud worden, maar niemand wil het zijn.

Wie echter het recente wetenschappelijk onderzoek goed leest, kan gerustgesteld zijn: daarin staat dat je beter niks kunt drinken om (nog) ouder te worden. Maar het onderzoek houdt het daarbij. En voegt hieraan hooguit toe: ga nooit meer beweren dat alcohol goed is voor je gezondheid. Want dat is dus niet waar.

Maar voor mensen zoals ik, die de prijs willen betalen, is dat geen probleem. Ik wil geen honderd worden. Dan ken ik niemand meer. Ietsje eerder mijn vrienden en geliefden in de hemel opzoeken, is een veel leuker vooruitzicht!

Column door: Henri Haenen

Keuzes maken. Het blijft lastig. Maar soms kan het ook een luxeprobleem zijn, bijvoorbeeld als het gaat om het uitzoeken van een vakantie. Waar wil ik dit jaar graag naartoe? Wat staat er nog op mijn lijstje? Wat is het aanbod?

Als u deze nieuwe uitgave van HartbrugReizen zo doorbladert, komt u er vanzelf achter dat wij meer dan genoeg voor  u in petto hebben! Het voorjaar begint net; misschien merkt u al dat u lentekriebels krijgt en zin heeft om een mooie reis te boeken.

Wordt het een korte reis naar Duitsland? Dan hebben we reizen naar de Baltische Zee (Oostzee),  Oost-Beieren en Berlijn voor u. Of boekt u liever een langere reis naar een zonnige bestemming? In september organiseren we voor het eerst een 10-daagse reis naar Umbrië en het Trasimeense Meer. Italië is een van mijn favoriete landen; het is een prachtig land dat veel te bieden heeft. Of wilt u liever in het late najaar genieten van een mooie reis waarbij u de laatste zonnestralen meepikt? Ga dan mee naar Kroatië in oktober!

Inmiddels zit de eerste reis van het jaar er alweer op. De reis naar de Côte d’Azur was wederom een groot succes. Hier hebben we het voorjaar officieel ingeluid, door volop te genieten van de eerste voorjaarszon. Mooi weer, gevarieerde en interessante excursies, een prachtig gelegen Van der Valk-hotel en niet te vergeten een heel leuk reisgezelschap: alle factoren voor een prachtige en geslaagde reis waren aanwezig.

Ik wens u veel leesplezier toe, en ik hoop u snel te zien tijdens een van onze HartbrugReizen!

 Column door: Marly van Overveld

In de vorige uitgave van HartbrugMagazine schreef ik over het onderwerp ‘Ziekte als verdienmodel’. In mijn stukje constateerde ik dat ziekte door de machtige zorgverzekeraars en farmaceutische industrie vaak gezien wordt als een verdienmodel en dat daardoor de gezondheid zelf niet centraal staat. Naar aanleiding hiervan ontving ik veel reacties, waarvoor mijn hartelijke dank! Uit al die reacties blijkt dat ook veel lezers de huidige situatie graag anders zouden zien. Een paar treffende voorbeelden: ‘Wij zijn als patiënten slechts hele kleine pionnen in het spel van de zorg, maar betalen wel de prijs van de spilzucht en het verdienmodel!,’ en: ‘Het is door de eeuwen heen bewezen dat geld altijd belangrijker is en dus een grotere rol speelt bij voorstellen tot verandering dan mentaliteit. Het wordt alleen maar dramatischer.’ Hartpatiënten Nederlanden blijft zich ervoor inzetten dat hier verandering in komt.

Waar ik de laatste tijd ook veel over hoor en lees is erfelijkheidsonderzoek. Onlangs is de website
www.erfelijkehartziekten.nl gelanceerd. Hierbij zijn acht academische ziekenhuizen betrokken. Op deze site staat veel informatie over erfelijkheid, onderzoeken, behandelingen en het leven met een erfelijke hartziekte. Op medisch gebied zijn er steeds meer ontwikkelingen op dit gebied. Zo is het mogelijk om voorspellend onderzoek te laten uitvoeren bij kinderen en erfelijke hartziekten vroegtijdig te kunnen behandelen en genetisch te onderzoeken.

Tijdig opsporen van erfelijke hartziekten heeft veel voordelen. Zo kan er vaak al in een vroeg stadium worden vastgesteld of een familielid van een hartpatiënt ook verschijnselen heeft van een bepaalde hartziekte. Als er een erfelijke hartafwijking is vastgesteld en er een verandering in het DNA wordt gevonden die deze waarschijnlijk veroorzaakt, hebben naaste familieleden (ouders, kinderen en broers en/of zussen) namelijk 50 procent kans deze erfelijke aanleg ook bij zich te dragen.  Zij kunnen er dan voor kiezen om op een Polikliniek Cardiogenetica eveneens een DNA-onderzoek te laten doen, om na te gaan of zij de erfelijke aanleg ook hebben. Blijken zij vervolgens ook drager te zijn van dezelfde erfelijke aanleg, dan kan regelmatige controle door de cardioloog zorgen voor een flinke gezondheidswinst.

Als u weet of vermoedt dat bij uzelf of in uw familie sprake is van een erfelijke hartziekte, kunt u dit met uw huisarts of cardioloog bespreken. Die kan u vervolgens verwijzen naar een Polikliniek Cardiogenetica van een van de academische ziekenhuizen. Ik denk dat het goed is als mensen zich tijdig bewust worden van een bepaald risico, en het is fijn dat de mogelijkheid bestaat om dit te laten onderzoeken. Bewustwording is de eerste stap, bewustzijn is de vervolgstap.

Column door: Marly van Overveld

Windmolens. Als je de overheid mag geloven dé oplossing voor onze energiebehoefte. Milieuvriendelijk nog ook. Niets is minder waar. Windmolens veroorzaken een laagfrequent geluid, dat onhoorbaar is, maar wel schade veroorzaakt aan hart en bloedvaten. Lees het maar na in dit HartbrugMagazine. Daarover hoor je de voorstanders van die molens niet. Ik maak me daarover ernstige zorgen. We begeven ons op een hellend vlak door zoveel windmolens neer te planten op elke postzegel grond die nog vrij is.

Er is meer dat me de afgelopen weken zorgen baarde. Zo las ik dat de tabaksindustrie allerlei contacten met ministeries onderhoudt, waar niemand iets van af wist. En dat terwijl ministeries verplicht zijn dergelijke contacten openbaar te maken. Op de website TabakNee schreef de Onderzoeksredactie Tabak het volgende: ‘Opvallend is dat juist wanneer de contacten met de tabaksindustrie over gevoelige onderwerpen gaan, de overheid het minst transparant is’. Bijvoorbeeld wanneer het gaat om accijnsverhoging van sigaretten. Want dat is de beste manier om het roken te ontmoedigen. En wat blijkt? Na geheime contacten tussen het ministerie van Economische Zaken en de tabaksindustrie worden die accijnzen juist niet verhoogd.

Het kan nog erger, bewijst de farmaceutische industrie, daarin bijgestaan door ons ministerie van Volksgezondheid. Lees het artikel over Dick Bijl er maar eens op na, elders in dit magazine. Het Geneesmiddelenbulletin, waarvan hij hoofdredacteur was, wordt steeds meer gemuilkorfd door overheid en industrie. Een industrie die er niet voor schroomt om een batterij dure advocaten in te schakelen om kritische mensen en organisaties monddood te maken. Deze kwalijke ontwikkeling maakt het ook voor ons steeds moeilijker. We moeten elk woord afwegen en steeds zorgvuldiger formuleren. Voor je het weet hijgt de halve zuidas van Amsterdam in je nek; bij wijzen van spreken.

Maar geen nood, wij blijven staan voor de waarheid, wat de farmaceutische industrie daar ook van vindt! Help ons de waarheid te blijven vertellen. Want zonder u zijn we nergens!

Column door: Jan van Overveld

Hoezo is het leven een makkie? En al die nare dingen die we meemaken dan?

Of zou ik die zelf niet ervaren, soms?

Nou beste lezers, wees gerust, niets menselijks is mij vreemd.

Natuurlijk moet deze uitspraak genuanceerd worden.

Toch gebruik ik deze, enigszins provocerende, licht ironisch bedoelde uitspraak regelmatig, omdat er een grote kern van waarheid in zit.

Strikt genomen is het leven zelf niet gemakkelijk, net zo min als dat het moeilijk is. Het leven is het leven.

Het gaat om de manier waarop wij het leven ervaren.

Ik ga er maar even vanuit dat ieder van ons uiteindelijk streeft naar een leven met innerlijke rust en vrede. Vrede hebben met al wat is.

Als je je handelingen verricht met dit streven in het achterhoofd, kom je vanzelf steeds weer een stapje dichter bij de uitspraak ‘het leven is een makkie’.

Ik geef hier niet het advies om er een doel van te maken, om hard te werken totdat het eindelijk zo ver is.

Nee, dan zou ik liever adviseren om te genieten van de momenten dat je moeiteloos kunt leven, de momenten die niet worden verstoord door frustraties, omdat het niet gaat zoals je wil, die natuurlijk ook nog eens veroorzaakt worden ‘doordat anderen niet meewerken’. Streven naar die momenten die niet worden verstoord door onze oordelen over onszelf en anderen.

Zelfs in het woord ‘streven’ zit echter een gevaar. Zodra we teveel gaan streven, gaan we weer achter een doel aan, dat in de toekomst ligt en ons afhoudt van moeiteloos leven.

Misschien moet ik het zelfs niet hebben over moeiteloos leven, maar dit vervangen door zo moeiteloos mogelijk leven.

Het leven zal namelijk voor ieder van ons zijn specifieke uitdagingen brengen. Uitdagingen die ons soms volledig van ons stuk brengen, waardoor er totaal geen sprake kan zijn van moeiteloos leven op dat moment. Toch kan de herinnering aan de wens om moeiteloos te leven, de situatie in een acceptabeler licht zetten.

De gedachte: ‘het is zoals het is’, helpt mij steeds weer om de dingen vanuit een ander perspectief te zien. Een andere, veel door mij gebezigde gedachte  is: ‘Niet mijn wil, maar Uw wil geschiede’.

Dit is echter geen vrijbrief om alles maar te laten gebeuren. Soms moet er gewoon actie ondernomen worden. Als iemand in het water valt of slachtoffer is van zinloos geweld of iets dergelijks, dan kom je niet weg met ‘het is zoals het is’ of  ‘niet mijn wil, maar Uw wil geschiedde’. Dit werkt dan pas als je gedaan hebt wat je kon.

Denk hierbij aan het ‘Gebed om kalmte’ van Reinhold Niebuhr, waaraan ik eerder een column gewijd heb. Dit gaat als volgt: ‘Lieve God, schenk mij de Kalmte om te accepteren wat ik niet kan veranderen, de Moed om te veranderen wat ik kan veranderen en de Wijsheid om het onderscheid tussen die twee te maken’. Dit gebed geeft aan dat het grootste deel van het leven het best geaccepteerd kan worden, zoals het is (zeg maar moeiteloos leven), maar dat er ook situaties zijn die we niet zomaar kunnen laten gebeuren en waar vaak moed voor nodig is.

Grote voorbeelden hiervan zijn voor mij Mahatma Gandhi, dominee Martin Luther King, Thich Nhat Hanh en de Dalai Lama. Geen van hen had een moeiteloos leven en zij moesten strijden om de vrede in het hart te kunnen voelen. Hun strijd kwam nadat de Wijsheid het onderscheid had gemaakt tussen accepteren en verandering brengen.

Ik wens u veel moeiteloosheid, vrede, vrijheid en wijsheid toe!

Column door: Jan Chin