Nederlanders kunnen zich vaak weinig voorstellen bij een vakantie op de Balkan. De complexe geschiedenis van het gebied resulteerde in een veelvoud aan landen, die ze nog altijd met communistisch Oost-Europa associëren. Jammer, aldus journaliste Mersiha Cuk, die regelmatig met HartbrugReizen samenwerkt. Zelf afkomstig uit Sarajevo vertelt ze waarom de Balkan beter verdient.

‘Met de burgeroorlog in de negentiger jaren is mijn familie van Sarajevo naar Nederland verhuisd. Daar ben ik opgegroeid, maar de band met Bosnië is sterk gebleven. ‘Zoveel jaar na de oorlog leidt Mersiha bezoekers graag rond in ‘haar’ stad Sarajevo om ze een idee te geven van de unieke sfeer, de mensen, hun leven en cultuur. ‘Goed is ook dat de overblijfselen van de oorlog niet weggefrommeld maar juist omarmd zijn. Indrukwekkend is de Tunnel van Hoop, een geheim gangenstelsel dat het Bosnische leger tijdens de belegering van de stad groef. De gaten die granaten insloegen zijn opgevuld met rode was. In Sarajevo word je je écht bewust van wat zich daar heeft afgespeeld. Het is niet vanzelfsprekend dat je er rondloopt en geniet van je dag.’

Reis door een geschiedenisboek

Net als Bosnië-Herzegovina, waarvan Sarajevo de hoofdstad is, kennen de Balkanlanden Servië, Montenegro en Kroatië ook een bewogen verder verleden. Ooit vormden ze de buffer tussen het christelijke Europa en het islamitische Ottomaanse rijk. De Oostenrijkers, Hongaren en Turken kwamen er voorbij, later draaiden de landen onder onafhankelijk socialistisch bewind. Een reis over de Balkan voelt daarom als bladeren door een geschiedenisboek. Zomaar wat highlights? Bij het fort van Petrovaradin in het Servische Novi Sad keerden de Oostenrijkers definitief de Turkse dreiging tijdens de beroemde veldslag van 1716. Net als Belgrado, de huidige hoofdstad van Servië, was Novi Sad een vroege nederzetting, waar de Romeinen ook al voorbijkwamen. In de ommuurde stad Jajce lieten de Bosnische koningen zich in de middeleeuwen kronen en in 1943 stichtte Tito er het Tweede Joegoslavië. Zagreb in Kroatië kent naast zijn communistische flats vooral monumenten uit de Oostenrijks-Hongaarse tijd zoals de Maria Hemelvaartkathedraal. Talloze Balkanoorlogen deden veel ander erfgoed voorgoed teloorgaan.

Jeruzalem van Europa

‘Uiteindelijk is diversiteit toch het belangrijkste kenmerk van de Balkan’, benadrukt Mersiha. ‘Sarajevo wordt zelfs liefkozend het ‘Jeruzalem van Europa’ genoemd. Verschillende bevolkingsgroepen leven er al eeuwen samen. Door een kleine groep nationalisten is dat helaas fout gegaan. Maar 99,9% van de bevolking weet niet beter dan dat ze altijd goede buren waren.’ En dan, trots: ‘Je ziet dat in Sarajevo, waar het oude en nieuwe deel elkaar raken. Dat is een meeting point van culturen. De Gazi Husrev-beg-moskee, de synagoge en de Oude Orthodoxe Michaël- en Gabriëlkerk staan er vlakbij elkaar. In Mostar in Herzegovina ontmoetten oost en west elkaar rond de beroemde Stari Most. In 1566 boven de Neretva rivier gebouwd, vormde het letterlijk een brug tussen het islamitische en christelijke deel van de oude stad. Vanwege zijn unieke architectuur valt Mostar tegenwoordig onder het UNESCO Werelderfgoed.’

Multiculti smullen

‘Oostenrijkers, Hongaren en Ottomanen hebben natuurlijk ook allemaal invloed gehad op de lokale pot. Daarom is het zo heerlijk slenteren op warenmarkten zoals de bekende boerenmarkt Dolac in Zagreb. Je vindt er bijvoorbeeld alle ingrediënten voor dolma, met rijst, vlees en kruiden gevulde courgettes, paprika’s en aubergines. Je eet er samen met de locals diverse pita’s: bladerdeeg gevuld met kaas (sirnica), vlees (burek), aardappelen (krompirusa) of spinazie (zeljanica). Vettig, maar onweerstaanbaar voor iedereen. Of je schuift aan in een van de vele oosterse koffiehuizen in Sarajevo voor bosanska kahva, de Bosnische versie van wat elders Turkse koffie heet. Heerlijk met zoetigheden zoals de mierzoete baklava. Verder schenkt de vriendelijke bevolking ook graag een glaasje zelfgebrouwen sterke drank. Vooral rakija is bekend, gemaakt van appels, peren of pruimen.’

Stop nieuwsgierigheid in de koffer

Over fruit gesproken: natuurliefhebbers komen op de Balkan ook zeker aan hun trekken. ‘Jazeker! Vanuit het centrum van Sarajevo heb je zicht op de vier Olympische Bergen. Daarbuiten, in parken, vind je complete rust. Kroatië kent eindeloos veel zee, Montenegro heeft zijn moerasgebieden. Steeds weer andere belevenissen waarvoor je niet enorm hoeft te reizen.’ Heeft Mersiha nog een tip voor wie het er uiteindelijk op waagt om naar de Balkanlanden af te reizen? ‘Ga er met een positieve insteek heen, kijk wat mensen er ruim twintig jaar na de oorlog van hebben weten te maken. Kortom, stop oprechte nieuwsgierigheid in de koffer. Dan zul je uiteindelijk blij zijn dat je de Balkan niet links hebt laten liggen door vooroordelen. Het is een topbestemming die alweer jaren in de lift zit.’

voor meer artikelen klik hier

Kamperen in de winter? Misschien krijgt u het al koud bij het idee alleen al. Toch kan het buitenleven juist in de donkere en koude maanden extra knus en romantisch zijn. En gelukkig zijn er steeds meer campings in Nederland het hele jaar door open.

Toegegeven: voor echte koukleumen is winter kamperen misschien niet geschikt. Als u de donkere maanden liever zo veel mogelijk doorbrengt onder een dekentje op de bank bij de kachel, klinkt een vakantie naar een tropisch eiland waarschijnlijk aanlokkelijker dan een tentje in de sneeuw. Maar voor echte natuurliefhebbers die intens kunnen genieten van bevroren dauwdruppels op het gras, ijsbloemen op de ramen en pikdonkere avonden, is het een niet te missen belevenis.

Steeds meer campings in Nederland bieden deze mogelijkheid aan, waaronder ook veel natuurcampings. Wie daar in de winter zijn tent of caravan opzet, waant zich bijna midden in de wildernis van Canada of Noorwegen. Van gewone kampeerplekken tot tipi’s, safaritenten of een charmante blokhut: er zijn genoeg mogelijkheden voor een sprookjesachtige ervaring in winterwonderland.

Voordelen

Er zitten flink veel voordelen aan kamperen in de wintermaanden. Sowieso al de prijs: omdat u niet afhankelijk bent van zomertarieven en hoogseizoenstoeslagen, is het stukken goedkoper dan in andere seizoenen. Daarbij is de kans op lawaaiige buren en overvolle campings een stuk kleiner, met een beetje geluk heeft u zelfs een heel veld ter beschikking. De één vindt dat misschien saai, de ander ziet het juist als heerlijk rustgevend. Als het zo stil is dat je een speld kunt horen vallen en je uren buiten kunt zijn zonder een mens tegen te komen, voel je je immers pas echt één met de natuur en kun je optimaal ontspannen. Bovendien heeft u een grotere kans op het spotten van wild als konijnen en herten, die zich op een verlaten camping sneller onbespied wanen. En het ‘wild’ dat u in de zomermaanden juist liever kwijt dan rijk bent, zoals muggen en wespen, is juist in geen velden of wegen te bekennen!

Natuurlijk vergt kamperen in de winter wel wat aanpassingsvermogen. De afgelopen jaren zakte het kwik zelfs in december soms niet onder de 15 graden, maar bij temperaturen onder nul is lekker buiten zitten lezen er waarschijnlijk niet bij. Winterkamperen vraagt om een actievere vakantieplanning: maak overdag een mooie lange wandeling, bezoek een stad of museum en kijk welke activiteiten er allemaal worden georganiseerd in de omgeving, zoals kerstmarkten of schaatsbanen. Sommige wintercampings hebben ook verwarmde gemeenschappelijke ruimtes, waar u overdag een boek kunt lezen of een spelletje doen. Ook de sanitaire voorzieningen zijn op wintercampings meestal verwarmd, waardoor u ook niet bibberend onder de douche hoeft te staan.

Kampvuur

In de winter zijn de nachten langer, waardoor u waarschijnlijk vanzelf het ritme van de natuur gaat aanhouden: opstaan wanneer de zon opkomt en in de warme slaapzak kruipen als het donker wordt. Al kan het juist ook heel romantisch zijn om ’s avonds samen in het pikkedonker van de stilte te genieten. Kijk van tevoren of het op de camping is toegestaan om een kampvuur te stoken of een vuurschaal te laten branden, dan kunt u het buiten vrij lang uithouden. Kijkend naar een kraakheldere sterrenhemel met een mok glühwein of warme chocolademelk erbij, is er waarschijnlijk geen vezel in uw lijf die liever thuis op de bank voor de televisie zou zitten!

Praktische tips

• Zoek een plek in de zon en zorg dat de opening van uw tent of caravan uit de wind staat.
• Bereid uw kampeeruitrusting tot in de puntjes voor. Laat bijvoorbeeld door de garage checken of uw caravan winterproof is en denk na over wat u allemaal meeneemt. Gasbranders kunnen het bij lage temperaturen bijvoorbeeld begeven, dus benzinebranders zijn praktischer.
• Haringen in de grond slaan kan een hels karwei zijn als het vriest, maar met een boormachine is het zo gepiept. Sla ze niet helemaal in de grond, want dan krijgt u ze er later makkelijker weer uit.
• Hoe verleidelijk het ook is om alles potdicht te houden: ventileer goed, anders wordt binnen alles nat van het condensvocht en dat kan ook weer aanvriezen. Zet de boel dus minstens twee keer per dag een kwartiertje open.
• Zorg bij een tent voor goede isolatie op de grond, bijvoorbeeld door een aluminium matje over het grondzeil met eventueel een fleecedeken eronder. Fleece neemt namelijk geen vocht op. Isolatiematjes voor de ramen van de caravan houden de kou ook buiten.
• U blijft ’s nachts het beste warm in een thermo-slaapzak met eventueel een fleecedeken eroverheen. Een warme kruik helpt om uw lichaam op temperatuur te krijgen. Draag thermo-ondergoed en slaap eventueel met een muts op, aangezien er veel warmte verloren gaat via het hoofd.
• Overdag blijft u warm door zo veel mogelijk in beweging te blijven, veel calorierijk voedsel te eten (het lichaam warm houden vreet energie) en warme dranken te drinken.

voor meer artikelen klik hier